Libellule, Ph. Wolfers – © verz. Koning Boudewijn Stichting / foto Hugo Maertens Bruges
Cauchiehuise : de Reukzin, P. Cauchie – KIK-IRPA
Studie van irissen, Ph. Wolfers – © verz. Koning Boudewijn Stichting / foto Stéphane Bazzo voor KIK-IRPA
Biscuits & Chocolat Delacre (Koekjes & chocolat Delacre), P. Livemont – verz. gemeentebestuur Schaarbeek

Brussel, hoofdstad van de art nouveau - Doelstelling : de natuur heruitgevonden


« Voyez-vous, c’est à la nature toujours qu’il faut demander conseil. (…) Et quelle leçon pour l’architecte, pour l’artiste qui sait regarder dans cet admirable répertoire de formes et de couleurs ! »

Deze enthousiaste uitspraak, te lezen  in een artikel in de Revue des Arts Décoratifs (1899), is van de beroemde Franse architect, Hector Guimard, aan wie we onder andere de niet minder bekende ingangen van de Parijse metro te danken hebben. De Fransen beschouwen Guimard als de meester van de art nouveau... in Frankrijk. Het waren echter de ontmoetingen in 1895, tijdens een verblijf in Brussel, met twee leidende figuren van de Belgische art nouveau, Paul Hankar en vooral Victor Horta, die een beslissend keerpunt in Guimards carrière zouden zijn. Volgens het artikel, was het na een boutade van Horta - nu overgeleverd aan het nageslacht, of het waar is of niet: "Het is niet de bloem die ik graag gebruik als decoratief element: het is de steel! " - dat Guimard het inzicht kreeg dat zou leiden tot zijn eigen art-nouveaustijl.

Een kunstenaar die zijn inspiratie  uit de natuur haalt, is geen nieuws zult u zeggen. Maar de kunstenaars van de art nouveau onderscheiden zich door hun toe-eigening van de natuur, geholpen door de trend van het Japonisme die in de tweede helft van de 19e eeuw in zwang was. De invloed van de Japanse kunst, en in het bijzonder de prentkunst, opende nieuwe perspectieven die braken met het toenmalige academische. De kunsttijdschriften van die tijd zorgden voor een brede verspreiding onder de jonge kunstenaars ; zoals bijvoorbeeld van 1888 tot 1891 het tijdschrift Le Japon artistique van Siegfried Bing, de kunsthandelaar die enkele jaren later bekend werd omdat hij in Parijs de winkel La Maison de l'Art Nouveau had geopend, naar  - opnieuw! - het Brusselse voorbeeld van La Maison d'Art de la Toison d'Or.

De planten- en dierenwereld inspireerde de kunstenaars van de art nouveau aanzienlijk op bijna elk gebied: behangpapier, glas-in-lood, textiel, affiches, glaswerk, keramiek, goudsmeedkunst, juwelen ... Deze laatste twee combineren artistieke technieken waarin Philippe Wolfers uitblonk, wiens vaardigheid en creativiteit tot ver buiten onze grenzen zou worden erkend en gevierd. Toch zouden zijn elegantie en extreme verfijning nooit zo goed worden weergegeven als in zijn prachtige schetsen en tekeningen. De enkele voorbeelden hieronder vormen een zeer beknopt voorbeeld van deze verscheidenheid aan werken waarbij de natuur de muze is. Aarzel niet om uw ontdekkingstocht door de aldus belichte collecties voort te zetten.    

"Enkele” referenties om verder te gaan...

ADRIAENSSENS, W.,  De Wolfers dynastie : van Art Nouveau tot Art Déco, Pandora, Antwerpen, 2007.

GOSLAR, M., Victor Horta 1861-1947 : leven, werk, art nouveau, Fondation Pierre Lahaut, Brussel, 2012.

Coll., Flora’s Feast, Tentoonstelling cat., Brussel, 2015.