Kerk Sint-Servaas

Geschiedenis van de instelling

Al in 1865 stelde burgemeester Dailly voor om de oude kerk in Schaarbeek te vervangen door een nieuw, groter gebouw in neogotische stijl, dat beter aansloot bij de behoeften van de lokale bevolking. Die oude kerk, die waarschijnlijk dateerde uit de 13e eeuw, was een van de oudste in de Brusselse buitenwijken. De Sint-Servaaskerk maakte deel uit van de architecturale trend van die tijd en combineerde de ornamentele taal van de gotische middeleeuwen met het gebruik van materialen en technieken uit de lessen van de 19e eeuw.

De Sint-Servaaskerk werd gebouwd tussen 1871 en 1876 naar plannen van provinciaal architect Gustave Hansotte.

Inhoud van de collectie

De Sint-Servaaskerk beschikt over een schat aan neogotisch meubilair dat dateert uit de tijd van de bouw van de kerk: altaren, retabels, beeldhouwwerken, lessenaars, edelsmeedkunstwerken, schilderijen enz.

Hij herbergt ook een gevarieerde collectie oude schilderijen, voornamelijk uit de 17e, afkomstig uit de oorspronkelijke kerk, waarvan sommige verband houden met de geschiedenis van de gemeente zelf of met die van de beschermheilige. Bijzonder opmerkelijk zijn een interessante Ecce Homo uit Antwerpen uit het einde van de 16e eeuw, en twee indrukwekkende retabels van Gaspard De Crayer, Onze-Lieve-Vrouw met Kind vereerd door Sint-Servaas, gedateerd en gesigneerd in 1661, en de Tenhemelopneming van Maria in de aanwezigheid van de heiligen Petrus en Paulus, gedateerd en gesigneerd in 1663.

De liturgische schatkamer bevat enkele opmerkelijke stukken uit de 17e en 18e eeuw, waaronder de prachtige kelk van Philibert de Mol (?-1637), deken van het kapittel van Sint-Goedele in Brussel, gemaakt in 1605, evenals een koperen offerschaal uit de late 15e of vroege 16e eeuw, een mooi voorbeeld van deze productie uit Neurenberg (Duitsland) dat de Annunciatie voorstelt.

Tot slot staat de kerk bekend om zijn opmerkelijke orgels, waaronder een neoklassiek galerijorgel (Klais, 1953), dat is opgenomen in de inventaris van de orgels in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Het werd in 1953 geplaatst ter vervanging van een orgel uit 1877, geleverd door François Loret-Vermeersch, dat na ongeveer twintig jaar onbespeelbaar was geworden. Het onderging verschillende restauratiefases totdat het in 1953 werd vervangen.

Dankzij de fotografische inventarisatie die in 2021 door het KIK werd uitgevoerd op vraag van urban.brussels, kon de eerder in 1972 opgestelde inventaris worden bijgewerkt.