plus de photosmoins de photos
close the map

Sint-Clemenskerk

Geschiedenis van de instelling

De Sint-Clemenskerk van Watermaal-Bosvoorde is van bescheiden formaat en heeft een basilicaal grondplan. Ze werd in de 12de eeuw gebouwd, maar  van dat oorspronkelijk gebouw zijn alleen de toren en het schip bewaard. In de 15de eeuw werd de kerk immers vergroot door de toevoeging van een gotisch transept en een gotisch koor, die in 1871 weer gesloopt zouden worden om plaats te maken voor een groot koor en transept in neoromaanse stijl.

 

Inhoud van de collectie

De restauratie- en inrichtingswerkzaamheden hebben het oorspronkelijk uitzicht van het gebouw weliswaar sterk veranderd, maar nog altijd herbergt het een fraai aantal roerende goederen uit de 17de en 18de eeuw: schilderijen, altaar, biechtstoelen en ander kerkmeubilair. In het bijzonder zijn er een Heilige Drievuldigheid, toegeschreven aan het schildersatelier van Artus Wolffort (1581-1641), en een preekgestoelte uit de eerste helft van de 16de eeuw, dat voorkomt op de kerkschattenlijst van het KIK. Deze kansel blijkt immers op Brussels grondgebied het laatste voorbeeld van een reeks 16de-eeuwse preekstoelen die zijn opgebouwd uit een kuip met een aantal versierde panelen op een voet, uitgerust met een klankbord en een rechte trap. Van het exemplaar in Watermaal-Bosvoorde is alleen de kuip oorspronkelijk. Het klankbord en de trap worden op zolder bewaard.

Een 14de-eeuws beeldhouwwerk dat de Maagd met het Kind voorstelt, afkomstig uit de abdij van Hertoginnedal, werd in de jaren 1990 gestolen.

Het romantisch galerijorgel (Jos Stevens, 1903) en het moderne orgel in het transept (Patrick Collon, 1978) zijn opgenomen in de orgelinventaris van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Een aanzienlijke hoeveelheid oud en recenter archiefmateriaal wordt bewaard op de zolder van de pastorie, die aan de kerk paalt. Het omvat heel wat aspecten van het kerkelijk en parochiaal leven van de 15de tot de 20ste eeuw. Onder de oudste archiefstukken bevinden zich drie 15de-eeuwse perkamentrollen met de rekeningen van de Armentafel.

Ten slotte staat een reeks oude brandglasramen (19de eeuw?) opgeslagen op het oksaal aan weerszijden van het orgel; enkele ervan zijn heiligenportretten ten voeten uit.

Dankzij verschillende fotografische missies die het KIK tussen 2019 en 2021 op verzoek van het Brussels Gewest heeft uitgevoerd, kon de inventaris van het roerend erfgoed worden bijgewerkt en konden archiefelementen (plan, rekeningen van de Tafel van pauvres enz.) en zilverwerk worden toegevoegd.

Bronnen

COEKELBERGHS, D., Fotorepertorium van het meubilair van de Belgische bedehuizen. Provincie Brabant. Kanton Etterbeek, Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium, Brussel, 1978, pp. 18-20.

L’église Saint-Clément de Watermael : une église séculaire, une paroisse millénaire, Les Feuilles Clémentines, Brussel, 1994, 167 p.  

PAULI, H., Saint-Clément : l’église de Watermael et son environnement, H. Pauli, Brussel, 1985, 151 p.

VAN DAMME, L., DELMOITIE, J. WOUTERS, G., en al., L’église Saint-Clément à Watermael, s.n., Brussel, 1967.


Colofon

Instelling die voor de collectie verantwoordelijk is: Kerkfabriek van de Kerk Sint-Clemens

De collectie die op de site van het Gewest voorgesteld wordt, is in hoofdzaak het resultaat van een samenwerking tussen het Brussels Hoofdstedelijk Gewest(Urban.brussels) en het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium (KIK)

Herkomst van de foto's : Bij elke foto hoort een legende en een copyright dat de verantwoordelijke instelling of de auteur vermeldt. Met betrekking tot de collectie van de kerk werd in 2019 op initiatief van het Urban een specifieke foto-opdracht uitgevoerd door het KIK, waaraan de fotograaf Barbara Felgenhauer meegewerkt heeft.

Creatie, onderzoek en redactie van de inventarisfiches : Alle fiches van de collectie van de kerk werden gecreëerd door Constantin Pion (KIK) en Adrien Dominique (KIK / URBAN), evenals door andere KIK-medewerkers.

Vertaling : Erik Tack

Nalezing: Koen Raeymaekers

Dankwoord: Guy Dierickx en Claude Devoet (kerkfabriek).


Praktische info

Ottervangerstraat

Op monument.heritage.brussels

Vinden Sint-Clemenskerk op
het inventaris van het bouwkundig erfgoed.