Sint-Lambertuskerk

Historiek van het gebouw

De Sint-Lambertuskerk ligt op de oever van de Woluwebeek en vormt samen met de pastorie, de tiendschuur en 't Hof van Brussel, die vroeger het landbouwcentrum vormden, de kern van het oude dorp.

Hoewel de historische oorsprong van de kerk onduidelijk is, dateren de oudste elementen uit de 12e eeuw. In die tijd had de kerk waarschijnlijk slechts één schip, met een toren aan de voorzijde en een vlakke apsis, zoals veel Romaanse kerken op het platteland in de streek. Van dat gebouw zijn alleen het centrale deel van het schip en de toren overgebleven. De kerk werd immers meerdere keren verbouwd: het koor en het schip werden uitgebreid. Er werden ook zijbeuken en een kapel gewijd aan Maria toegevoegd.

In de 19e eeuw werd het koor herbouwd in neogotische stijl. In 1938 werd de oude kerk verder uitgebreid met een nieuwe neoromaanse kerk.

Bron: inventaris van de orgels, inventaris van het onroerend erfgoed

Collectie

De Sint-Lambertuskerk herbergt een grote collectie kunstwerken en liturgisch meubilair uit de 17e en 18e eeuw, waaronder een aantal prestigieuze opdrachten, zoals een opmerkelijk schilderij van Theodoor van Loon dat de marteldood van de heilige Lambertus weergeeft (1617).

Uit archiefonderzoek blijkt dat voor dit schilderij maar liefst 300 florijnen werden betaald. Het is een vroeg werk van van Loon in Brussel na zijn tweede verblijf in Italië en laat zien dat hij al bekend was, wellicht door zijn perfecte kennis van de eigentijdse Italiaanse trends, wat duidelijk blijkt uit dit schilderij. De hoge kwaliteit van de uitvoering maakt het tot een mijlpaal in het werk van van Loon, en de publicatie ervan door D. Coekelberghs in 1978-1992 leverde een belangrijke bijdrage aan de heropleving van de studies rond deze Brusselse meester. Het werk maakt deel uit van de lijst van 100 schatten van het Brusselse roerend erfgoed van het KIK.

De kerk pronkt ook met een indrukwekkende collectie liturgisch meubilair uit de 19e en 20e eeuw (edelsmeedkunst, processievaandels, meubilair enz.) en een mooie collectie historische glasramen die bij de bouw van de neoromaanse kerk in 1938 werden besteld. Tot slot herbergt de kerk twee orgels die zijn opgenomen in de inventaris van orgels in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest: een modern orgel (Collon, 1985) en een romantisch galerijorgel (Smet, 1826/D'Hondt, 1923).

Een groot deel van de roerende cultuurgoederen van de kerk werd in 1972 geïnventariseerd en gefotografeerd door het KIK, maar de meeste foto's waren nog in zwart-wit.

Op verzoek van urban.brussels werd de inventaris tijdens de update die in 2022 door het KIK werd uitgevoerd, uitgebreid met liturgisch meubilair uit de 19e en 20e eeuw (edelsmeedkunst, vaandels, meubilair enz.) en alle historische glasramen.

Heilig-Hartplein 1 - 1200 Sint-Lambrechts-Woluwe
https://upwoluwe.be/3d-saint-lambert/