Collectie Philippe & Marcel Wolfers

Juwelen, beelden, vazen, ontwerptekeningen, foto’s, inventarissen,…: de Koning Boudewijnstichting kocht een uitzonderlijke collectie meesterwerken van Philippe Wolfers (1858-1929), topontwerper van de art nouveau, en zijn zoon Marcel (1886-1976), beeldhouwer en lakkunstenaar. Het is een selectie van de beste stukken die Philippe en Marcel Wolfers, stuwende artistieke krachten van het huis Wolfers Frères, hun leven lang hebben gekoesterd en waarvan zij geen afstand deden.

De collectie omvat negen uitzonderlijke juwelen (allemaal exemplaires uniques), drie beeldhouwwerken, een schilderij, dertien siervoorwerpen, 129 ontwerptekeningen en een aanzienlijk archief.

De juwelen van Philippe Wolfers hebben internationale uitstraling en zijn bijzonder zeldzaam omdat er zo weinig zijn overgebleven. De meest uitzonderlijke exemplaren zijn de Exemplaires uniques, die van een meesterlijke kwaliteit zijn. Omdat ze zo kostbaar waren werden ze vaak achteraf gedemonteerd zodat het materiaal herbruikt kon worden voor de creatie van nieuwe ontwerpen. Ze vormen, ook vanwege hun dure aankoopprijs, een hiaat in onze openbare collecties, dat door deze aankoop opgevuld is.

De hanger Libellule is een absoluut topwerk: het is hét iconische stuk van Philippe Wolfers. Ook heel bijzonder is de hanger Cygne et Serpents (1899). Philippe ontwierp hem voor zijn echtgenote: ze draagt hem overigens op het portret dat Firmin Baes van haar schilderde, en dat ook behoort tot deze collectie.

Onder de ontwerptekeningen bevinden zich enkele – ietwat onverwachte – bloemmotieven of plantstudies van uitzonderlijke kwaliteit. Bijzonder interessant is dat ook de ontwerpen van verschillende juwelen uit dit lot tot de collectie horen, zoals deze van de hanger Niké en deze van de gordelapplicatie Le Jour et la Nuit. Daarenboven zijn er ook de ontwerptekeningen van de sierkam Oiseaux et Iris en de armband Chauve-Souris et Pavots, twee juwelen die de Stichting in het verleden reeds verwierf.

Van Marcel Wolfers is er o.a. Victoire à la Couronne de Laurier (1931), dat kan worden beschouwd als een geraffineerd eindpunt van de Belgische ivoorsnijkunst. In de monumentale sculptuur Diane Chasseresse (1930) paste hij de laktechniek op sublieme wijze toe op brons. Het werk figureerde op belangrijke internationale tentoonstellingen.

Het archief, dat door de familie geschonken werd, vormt een belangrijke bron voor de studie van het oeuvre van beide kunstenaars. Daarbij hoort onder meer de fameuze Catalogue des exemplaires uniques van Philippe Wolfers, een groot lot correspondentie en een fotocollectie met ca. 1400 originele foto’s van de beroemde fotograaf Alexandre die het werk van Philippe Wolfers grotendeels fotografeerde.

Het uitzonderlijke aan deze aankoop is, naast de kwaliteit van de werken, ook het opmerkelijk traject dat de aankoop mogelijk maakte. De goede relaties die de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis door de jaren heen met de familie Wolfers heeft opgebouwd, zijn cruciaal geweest. De Musea kon hiervoor rekenen op een belangrijke faciliterende en ondersteunende rol van de Stichting. Dit hield onder meer in een eerdere aankoop uit de collectie Wolfers en het in veiligheid stellen van stukken na het overlijden van Claire-Nelly Wolfers.

Deze samenwerking leidde tot een buitengewone partnerschap van drie actoren: de familie, die alle vrijheid gaf om voor deze aankoop de bijzonderste stukken te kiezen, de Musea met hun diepgaande expertise, en de Koning Boudewijnstichting, die als missie heeft belangrijk erfgoed te bewaren en te beschermen. Voor de aankoop bundelde het Erfgoedfonds haar krachten met meerdere mecenaatsfondsen, die ze eveneens beheert: het Fonds Christian Bauwens, het Fonds Braet-Buys-Bartholemus en het Fonds Marcel Van Rooy.

Het grootste deel van de aankoop is te bewonderen zijn in de gereconstrueerde 'winkel Wolfers' in het Jubelparkmuseum (Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis). Het interieur vand eze winkel, een creatie van Victor Horta, werd gerestaureerd met de hulp van het Fonds Baillet Latour.

                                                                   www.erfgoed-kbs.be

Over de kunstenaars

Philippe Wolfers (1858-1929) behoort samen met Victor Horta, Henry van de Velde en Paul Hankar tot de topactoren van de Belgische art nouveau die internationale faam hebben. Als artistiek directeur van de grote onderneming Wolfers Frères ontwierp Philippe vanaf 1886 tot zijn overlijden zilverwerk en juwelen. Die werden in het atelier geproduceerd en over grote delen van Europa uitgevoerd. Philippe werd internationaal geroemd voor zijn unieke juwelen (exemplaires uniques) in art-nouveaustijl.

Zoon Marcel Wolfers (1886-1976) geniet voornamelijk bekendheid als beeldhouwer en lakkunstenaar. Hij was een vooraanstaande persoonlijkheid van de art deco en de enige Belg die de laktechniek tot een internationaal hoogtepunt bracht. Die bijzonder moeilijke, oosterse techniek beheerste hij als geen ander. Hij vernieuwde het kleurengamma en paste de techniek ook toe om sculpturen te polychromeren (www.kmkg-mrah.be).

Instelling die voor de collectie verantwoordelijk is : Koning Boudewijnstichting (KBS) / Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis (KMKG)

Herkomst van de foto’s : Bij elke foto hoort een legende en een copyright dat de verantwoordelijke instelling of de auteur vermeldt.

Création, recherches et rédaction des fiches d’inventaire : Alle fiches van de collectie Philippe en Marcel Wolfers werden gecreërd op basis van de inventaris opgesteld door KMKG (Werner Adriaenssens) dat wij danken voor zijn waardevolle medewerking.

Dankwoord : Anne De Breuck (KBS), Julie Lenaerts (KBS), Werner Adriaenssens (KMKG)