De Smurfen

De Smurfen, die in 1958 door Peyo werden gecreëerd in het magazine Robbedoes, verschijnen eerst in het middeleeuwse decor van de avonturen van Johan en Pirrewiet door dezelfde auteur. Ze zijn bijna allemaal identiek, ze leven in paddenstoelen die midden in het bos verborgen liggen en zijn genoemd naar een karaktereigenschap of een beroep: Smulsmurf, Muzieksmurf, enz.

In dit dorp van dwergen (waarvan het gemeenschapsleven soms aanleiding heeft gegeven tot analyses waarin het wordt vergeleken met bepaalde al dan niet totalitaire utopieën), verschijnt in 1967 een vrouwelijk personage: Smurfin. Ze is gemaakt door de tovenaar Gargamel om de Smurfen naar hun ondergang te leiden, en die vinden haar in het begin onuitstaanbaar en wijzen haar af. Om haar te helpen integreren geeft Grote Smurf ze blond haar, hakken en een elegante jurk, een outfit die erg geïnspireerd is op Minnie Mouse. Daarna raken de Smurfen in de ban van het enige vrouwelijke wezen in het dorp en accepteren ze haar snel. Maar in tegenstelling tot de andere personages heeft Smurfin geen bijzondere kenmerken, ze vertegenwoordigt de vrouwen in het algemeen.

In 1991 gebruikte de Amerikaanse schrijfster Katha Pollitt dit verhaal als basis voor haar ‘Smurfin-syndroom’. Dit concept beschrijft de integratie van een vrouwelijk personage in een groep mannelijke protagonisten om hen tot hun waarde te laten komen: ze wordt de echtgenote, de assistente, degene op wie men verliefd wordt of waarop mannelijke fantasieën worden gericht. Het vrouwelijke personage kan zich trots en bevoorrecht voelen om deel uit te maken van deze groep, maar zonder ooit volledig op gelijke voet met de mannen te staan. Er zijn veel voorbeelden van dit patroon in strips en films (zie dit artikel).

Bovendien zijn de Smurfen allemaal blauw. De uitzondering is te vinden in De zwarte Smurfen (1959 in het magazine Robbedoes), waar één van hen gebeten wordt door de tseetseevlieg waarna hij muteert in een zeer agressieve en besmettelijke zwarte Smurf. De associatie tussen de kleur zwart en slechtheid leidt zo tot de racistische clichés die vaak terugkeren in fictie. Veel hoofdrolspelers die geassocieerd worden met het kwaad zijn zwart, zoals in Spiderman 3 (de dubbelganger van Peter Parker), de Lion King (Scar), Aquaman (de piraten)… In de Verenigde Staten werd het verhaal van de zwarte Smurfen niet onmiddellijk vertaald omdat men het te gevoelig vond. Uiteindelijk werd er gekozen voor paars als de kleur die het gevolg was van de ziekte veroorzaakt door de tseetseevlieg (zie dit artikel).

Op de muurschildering zijn enkele Smurfen in rode shirts te zien die aan het voetballen zijn. In deze vrije interpretatie van het originele werk vertegenwoordigen ze de Rode Duivels, de Belgische nationale voetbalploeg bij de mannen. Er zijn ook andere verwijzingen naar Brussel of meer in het algemeen naar België, zoals het Atomium (het Belgische embleem van de Wereldtentoonstelling van 1958), wafels, chips, pralines, Manneken Pis, bier…

Scenarioschrijver: Peyo (1928-1992)

Tekenaar: Peyo (1928-1992)

Gecreëerd in het jaar: 1958

Creatie van Studio Peyo