Les filets (de netten)

Schilder, wandtapijtontwerper, schepper van glas-in-loodramen, illustrator en graveur José Crunelle was een Schaarbeeks kunstenaar die zijn opleiding genoot aan de academies van Brussel en Sint-Joost-ten-Node, waar hij lange tijd de monumentale kunst onderwees. Hij droeg in grote mate bij tot de renaissance van de Belgische tapijtkunst in de jaren 1950 - 1960.

Op het wandtapijt De netten zijn vier stoere mannen druk in de weer met een groot net dat zich vanop de voorgrond tot helemaal bovenaan het beeld slingert. De lichamen en de plooien worden weergegeven met dikke zwarte grafische en expressionistische lijnen. In een versmelting van menselijke figuren en natuur die typisch is voor Crunelle, verstrengelen vormen en kleuren zich, omgeven door een motief van 'kleine luchtwortels' (José Crunelle: cartonnier, 1999, p. 24). De kunstenaar legt uit dat hij houdt van “kleur in het geweld, tot en met de fluorescentie – maar dit in de transparantie van de tegenstellingen tussen licht op donker en omgekeerd, in de levendigheid en mijn emotionele verlangen” (José Crunelle: cartonnier, 1999, p. 28). Er is geen betere beschrijving denkbaar van dit gamma van geel-oranje tinten, deze baksteenrode, door de zon verbrande huid, de bleekroze arceringen op het zwarte silhouet van de tweede man, de contrasten van wit, rood en zwart van het net en de transparantie ervan op de voet van de figuur op de voorgrond. Zich constant bewust van de technische moeilijkheden veroorzaakt door de overgang van karton naar weven, anticipeerde Crunelle op de effecten die de wollen knopen zouden hebben en evalueerde hij de mogelijkheden om tot de gewenste tinten te komen.

Vertrekkend vanuit een genretafereel heeft de kunstenaar het van elke anekdotiek gezuiverd en er enkel de krachtlijnen en de energie van behouden. Toch kunnen we De netten op het strand situeren, en dat herinnert dan weer aan het lidmaatschap van Crunelle van de Société belge des peintres de la mer.

De Schaarbeekse Manufacture Georges Chaudoir, de laatste Brusselse haute-lisseweverij, die van 1890 tot 1969 actief was, weefde De netten en verkocht het werk aan het Schaarbeekse gemeentebestuur in 1962.

Auteur : Vereniging voor het Kunstpatrimonium, D. Tonglet, 2021