De fluitist

Een op een stoel gezeten jongeman leunt met de elleboog op een tafel bedekt met een rood tafelkleed. Hij houdt een fluit in de hand en op de tafel liggen nog twee andere blaasinstrumenten. Het schilderspalet met verf en penselen, evenals de schildersezel die achter de jongeman staat, suggereren dan weer dat deze fluitspeler in werkelijkheid schilder was. Op de ezel rust een onafgewerkt schilderij op doek waarop we de witte toetsen van de schets zien, evenals een man met donkere hoed die een jonge vrouw tegen lijkt te houden of een dansje met haar uitvoert.

Algemeen gesproken en afgaande op diverse elementen kunnen we dit schilderij in verband brengen met de werken van de ‘schildersdynastie’ Horemans, die naast Jan Josef I ook zijn broer Peter Jacob (1700-1766) en zijn zoon Jan Josef II (1714-1790) omvatte. Het schilderij wordt toegeschreven aan Jan Josef Horemans I, maar enkel een grondige reiniging en doorgedreven onderzoek kunnen bevestigen of veranderen ten gunste van de zoon of broer van deze schilder. Het muziekthema was bijzonder geliefd bij deze drie kunstenaars, die het graag illustreerden in genretaferelen, vaak in de vorm van groepsportretten in de geest van het conversation piece, een genre dat heel populair was in de 18de eeuw. Peter Jacob, die zich in 1727 in München vestigde, specialiseerde zich in dit genre, evenals in individuele portretten van hofmusici, doorgaans in weelderiger decors dan dat van het doek van Sint-Gillis. Vanuit stilistisch oogpunt sluit dit schilderij echter meer aan bij de werken van Jan Josef vader en zoon. We bemerken met name bij Jan Josef II een analoge behandeling van de stoffen en van het licht in gladde picturale oppervlakken.  Maar in tegenstelling tot Peter Jacob lijken Horemans vader en zoon geen individuele onderwerpen te hebben behandeld en gaven ze de voorkeur aan groepsportretten.

Auteur : Vereniging voor het Kunstpatrimonium, D. Tonglet, 2021