Deuren van de basiliek (ingang 8)

Deze dubbele bronzen buitendeur, geplaatst bij ingang nr. 8 (zuidbeuk) van de basiliek, werd rond 1958-1959 vervaardigd door de Brusselse edelsmid Henri-Joseph Holemans.

Henri-Joseph Holemans volgde een opleiding decoratieve kunsten aan de Sint-Lucasschool in Sint-Gillis, waar hij in 1919 afstudeerde. Waarschijnlijk was het zijn ontmoeting met edelsmid Théodore Bisschop die hem op het spoor zette van het werken met edelmetaal. Hij zou in de loopgraven in de edelsmeedkunst zijn ingewijd; na de oorlog verdiepte hij zich verder in deze praktijk en opende hij in 1920 zijn eigen atelier, waarbij hij de handelszaak van Bisschop overnam. Aanvankelijk werkte hij in een historiserende stijl, maar later schakelde hij over op een meer uitgepuurde stijl, kenmerkend voor de art deco, waarvan hij een van de belangrijkste Belgische vertegenwoordigers was op het gebied van edelsmeedkunst. Hij sloot zich ook aan bij de kunstschool van Maredsous, die een uitgepuurde esthetiek voorstond, in verbinding met de diepe symboliek van de kerk.

Beide vleugels van de deur zijn verdeeld in acht vierkante uitsparingen met in het midden een imposante versierde spijker met verschillende geometrische motieven. Een ervan is versierd met een zeer realistische slak, waarschijnlijk geïnspireerd op een foto uit het archief van de edelsmid. Deze foto's, geraadpleegd door kunsthistorica Judith Ogonovsky, tonen aan dat hij al sinds 1917 als fotograaf actief was. Uit de aantekeningen van Holemans blijkt dat de slak niet is aangebracht, maar uit hetzelfde metaalplaatje als de spijker is geslagen. Alleen de antennes zijn gelast.

Er moesten bronzen deuren worden geplaatst bij elke ingang van de basiliek, maar vanwege de hoge kosten van dit soort werk kon er slechts één worden besteld. De deur was rijkelijk versierd dankzij de verschillende technieken die de kunstenaar beheerste, zoals Japanse lak en inlegwerk van eierschalen en edelstenen. Door langdurige blootstelling aan de weersomstandigheden zijn deze versieringen echter aangetast en vandaag de dag niet meer zichtbaar. De edelsmid vervaardigde ook twee imposante bronzen deuren voor de koninklijke crypte van de kerk van Onze-Lieve-Vrouw van Laken.

De schatkamer van de basiliek bewaart verschillende stukken van Holemans, waaronder een prachtige zonnemonstrans, een meesterwerk van de art deco.