Waaier

De combinatie van kunst en industrie en de kwaliteit van luxueus vakmanschap waren hevig bediscussieerde onderwerpen binnen de Belgische artistieke, productieve en commerciële sectoren na de Grote Tentoonstelling van Londen in 1851 en tot aan de Eerste Wereldoorlog. De herontdekking van de “kleine kunsten” leidde tot de hervorming van de kunstscholen, die hun onderwijs aanpasten om België concurrerender te maken met andere landen op het gebied van decoratieve kunsten: kunstenaars werden opgeroepen om originele modellen te ontwerpen om welvaart en glorie te garanderen voor de lokale industrie.

Kanten waaiers waren zowel aristocratische als artistieke objecten in de tweede helft van de 19e eeuw en tot 1914, en werden vaak gepresenteerd en bekroond tijdens wereldtentoonstellingen. Tijdens de belle époque was de waaier het vrouwelijke accessoire bij uitstek en weerspiegelde hij de veranderende smaak. Dit ontwerp voor een waaier  van Brusselse kant, in gaassteek, met de hand gemaakt met een naald, fijn uitgevoerd door de landschapschilder en borduurontwerper Jules de Paepe, was bedoeld voor een luxe ambachtelijke productie waarvoor de tussenkomst van verschillende gespecialiseerde ambachten nodig was, zoals die van de koopman die de productie centraliseerde en de handel beheerde.

Het is een weelderige pastiche, een mix van 18e-eeuwse elementen – de rocailles en bucolische grisailles met engeltjes – met meer gestileerde, art-nouveaukenmerken in de linten en bloemranken (de Paepe was een leerling van Privat Livemont aan de Nijverheidsschool van Schaarbeek). Het werk heeft echter een aantal originele kenmerken: de grootte gaat verder dan de traditionele halve cirkel en de negen punten zijn ongebruikelijk. Door die co-existentie van elementen en vooral het bloementhema kan de tekening rond 1910 worden gesitueerd. Dit type object, exclusief en duur, werd na de Eerste Wereldoorlog niet meer vervaardigd en raakte geleidelijk in onbruik.