Nieuwpoort, Kerkplaats, 1918

Als er al een Belgische kunstenaar is die de overvloed aan esthetische stromingen van eind 19de eeuw belichaamt, dan is het wel Servais Detilleux: hij was om beurten realist, naturalist, luminist en postimpressionist. Deze productieve kunstenaar beoefende uiteenlopende schildergenres, zoals het landschap, het stilleven, het portret en het historiestuk. Hij was ook beeldhouwer, tekenaar en afficheontwerper. Tijdens de oorlog van 1914-1918 nam hij als vrijwilliger dienst in het leger. Rond 1916, toen het westelijk front zich stabiliseerde, werd hij als soldaat-schilder aangenomen en realiseerde hij in die context talrijke schilderijen geïnspireerd op de verschrikkingen aan het IJzerfront. Tijdens de oorlog werden de belangrijkste steden aan de frontlinie, Nieuwpoort, Diksmuide en Ieper, volledig vernield.

Nieuwpoort, Kerkplaats, 1918 behoort tot die reeks werken. Met een scherp oog voor detail toont deze tekening de ruïnes van de kerk en haar omgeving in een desolaat landschap van obuskraters en verminkte bomen. De sterk contrasterende waarden van de tekening verlenen ze een dramatische intensiteit. Dit werk wil in de eerste plaats de vernietigende kracht van de oorlog aantonen. Nieuwpoort speelde een bepalende rol in de stabilisatie van het westelijk front. In oktober 1914 zette de stad haar sluizen open, waardoor de IJzervlakte onderliep en de opmars van de Duitse troepen een halt werd toegeroepen. De stad en haar omgeving waren het doelwit van bijzonder intensieve en destructieve bombardementen. De aanblik van het vernielde patrimonium dat veel kunstenaars-soldaten in hun werken tot uitdrukking brachten, wekte tijdens en na de vijandelijkheden hevige emoties en een patriottisch elan bij het Belgische publiek op.

Auteur : Vereniging voor het Kunstpatrimonium, C. Ekonomides, 2021