Locatie
Datum
soort van object
Geheel
Standbeeld van Karel van Lotharingen op het Koningsplein in Brussel
Het Koningsplein in Brussel in 1782
Het Koningsplein in Brussel in 1782
Het Koningsplein in Brussel
Standbeeld van Godfried van Bouillon op het Koningsplein in Brussel
Het Koningsplein in Brussel
Gezicht op het Koningsplein
Het Koningsplein met de Sint-Jakobskerk
Standbeeld van Karel van Lotharingen op het Koningsplein in Brussel
Standbeeld van Karel van Lotharingen op het Koningsplein in Brussel
Twee kanonnen aan de ingang van het Koningsplein in Brussel, waarvan een bediend door Jambe-de-Bois (1830)
Zicht op de ingang van het Park vanaf het Koningsplein, maandag 27 september 1830
Techniek
Opschriften
"Gezigt in Perspectief der Nieuwe Koningklijke Plaetze tot Brussel." (onderaan in het midden)
"Martin delineavit et Sculpit." (onderaan rechts)
"pieds de France" (onderaan rechts)
Afmetingen
hoogte 17 cm — wijdte 39 cm (binnenkant van de passe-partout)
Inventaris nummer
Identifier Urban
Beschrijving
Het Koningsplein in Brussel zoals
het er vandaag uitziet heeft haar oorsprong aan het einde van de 18de
eeuw. Tussen 1776 en 1782 werd het plein namelijk vormgegeven in classicistische
stijl. Het nieuwe uitzicht van het plein kwam voort uit de idee om naar Frans
voorbeeld een plein aan te leggen ter ere van een belangrijk figuur, in dit
geval Karel van Lotharingen. Vandaag de dag prijkt een ruiterstandbeeld van
Godfried van Bouillon op het Koningsplein, maar op de prent is te zien dat er
voordien een ander figuur centraal gesteld was. Die monumentaliteitsgedachte
werd verder doorgetrokken naar de omliggende architectuur. Twee Franse
architecten zorgden voor het ontwerp: Barré nam de basis van de conceptualisering
op zich, terwijl Guimard aan het hoofd stond van de uitvoering. Om die werken
mogelijk te maken droeg keizerin Maria Theresia overigens het plein en de
aanpalende gebouwen over aan de Stad Brussel.
Pal in het midden van de prent is
de Sint-Jacobskerk-op-de-Koudenberg de blikvanger. Ze verving de gotische kloosterkerk die in de
17de eeuw erkend was als parochiekerk. De bouw van de nieuwe kerk werd
in 1780 beëindigd; de inwijding gebeurde in 1787. Net als de overige
architectuur op de prent, is de kerk in erg strakke trekken vormgegeven en zijn
balustrades en ornamenten in detail te ontwaren. Bovendien is hier de symmetrie
van het Koningsplein erg duidelijk zichtbaar. De paviljoenen aan weerszijden
van het plein lijken hier nog sterk op elkaar, hoewel dat in latere aanpassingen
van het plein verminderde. Aanvankelijk had het Koningsplein ook zogenaamde ‘schermportieken’
in verbinding met de straten rondom. Op deze prent is echter zichtbaar dat de
portiek rechts van de Sint-Jacobskerk-op-de-Koudenberg er niet lijkt te zijn.
Buiten de architectuur van het
plein, figureren ook diverse personages op de prent. Mensen zitten of staan op
de trappen van de kerk, kuieren over de kasseien, slaan een praatje of zijn
onderweg naar ergens anders. Op die manier zorgen de personages op de prent
voor een lichte breuk in de strakke horizontale oriëntatie.
Bronnen
“Koningsplein”, Inventaris van
het bouwkundig erfgoed. Brussels Hoofdstedelijk Gewest (https://monument.heritage.brussels/nl/Brussel_Vijfhoek/Koningsplein/10001095).
Geraadpleegd 6 maart 2023.
“Sint-Jacobskerk-op-de-Koudenberg”,
Inventaris van het bouwkundig erfgoed. Brussels Hoofdstedelijk Gewest (https://monument.heritage.brussels/nl/Brussel_Vijfhoek/Koningsplein/6A/30521).
Geraadpleegd 6 maart 2023.
Discussie