Voorzichtigheid

De groep De Voorzichtigheid staat aan de aanzet van de linkerleuning van de grote eretrap van het gemeentehuis van Sint-Gillis. Haar tegenhanger is de groep De Kracht, die de aanzet van de rechterleuning van dezelfde trap tooit. De twee groepen beelden elk twee kinderen af. In De Voorzichtigheid zit een klein meisje, de met bloemen versierde haren in een knot, op een kussen dat op de rug van een schildpad ligt. Haar voeten rusten op de kop van het dier. Naast haar staat een jongetje dat haar omarmt en haar voorzichtig lijkt te willen tegenhouden. Hij kijkt naar de schildpad, die in zijn bek het uiteinde van de sjaal van het meisje vasthoudt.

De aanwezigheid van De Voorzichtigheid aan de voet van de trap van het gemeentehuis van Sint-Gillis belichaamt, net als zijn tegenhanger, een van de essentiële morele waarden van de politieke actie. Al tijdens de renaissance vinden we het beeld van de schildpad waarop een vrouw met een kroon van een moerbeiboomtak zit, maar daar symboliseert ze het geduld en niet de voorzichtigheid. Was het de spreekwoordelijke traagheid van de schildpad die de beeldhouwer, of het gemeentebestuur, ertoe heeft aangezet ze als symbool voor deze deugd te kiezen? In de fabel van Jean de la Fontaine symboliseert de schildpad inderdaad de voorzichtigheid, de wijsheid die goed nadenkt over de gevolgen van haar daden en die in alle omstandigheden de juiste middelen vindt om ze zo goed mogelijk te verrichten. Hoe dan ook, we kennen geen enkele andere voorstelling die een schildpad koppelt aan het begrip voorzichtigheid, in tegenstelling tot de slang, een dier dat als voorzichtig bekendstaat. Merken we op dat in de heraldiek de schildpad in sabel (zwart) de voorzienigheid en de bescheidenheid symboliseert, en een gouden schildpad op blauwe achtergrond het behoedzame geduld.

Zowel De Voorzichtigheid als De Kracht weerspiegelen De Rudders belangstelling voor de barokke beeldhouwkunst in onze contreien, die het beeld van het naakte, mollige kind gebruikte om morele of filosofische abstracties plastisch weer te geven. Deze verwantschap met de barokkunst herkennen we ook in de manier waarop De Rudder zijn groepen in complexe en gezochte houdingen uitwerkt. Het contrast tussen de bedaarde groep van De Voorzichtigheid en de nerveuze gestiek van De Kracht dient eveneens onderstreept te worden.

Auteur : Vereniging voor het Kunstpatrimonium, C. Ekonomides, 2021