Sint-Vincentiuskerk

De Sint-Vincentiuskerk van Evere is het oudste gebouw van de gemeente. Ze is gewijd aan Sint-Vincentius Madelgaire (ca. 600-677), een Merovingische heilige en stichter van de stad Soignies (Henegouwen). Mogelijk stond hier al in de 8e eeuw een gebedsplaats. De oudste schriftelijke vermelding van een religieus gebouw komt uit een akte uit 1120, waarin staat dat het “altaar van Evere” wordt “geschonken” aan het kapittel van Soignies. Tot de 18e eeuw betaalden de inwoners van Evere tienden (een belasting op de oogst) aan deze instelling.

De kerk is gebouwd in lokale kalksteen en is een mooi voorbeeld van de religieuze architectuur op het Brabantse platteland. De centrale toren, in laat-romaanse stijl, dateert waarschijnlijk uit de 13e eeuw. De kerk werd tussen 1578 en 1585 vernield door de calvinistische beeldenstormers. Pas in 1602 werden een nieuw dak en een klokkentoren gebouwd. Pastoor Joannes Aerts liet in 1705 een groot deel van het gebouw herbouwen. De pijlers van de kerk en de twee steunberen aan de buitenkant van de toren dateren uit die periode. Het beslag van het grote portaal draagt het jaartal 1782. De zijbeuken werden in 1847 verbreed en in 1866 werd het koor vergroot en werden twee sacristieën toegevoegd.

In 1873 werd een nieuw orgel ingewijd, gebouwd door Pierre Schyven, onder de naam van de firma Merklin-Schütze. Het heeft 3 klavieren en 27 registers. Het is in de loop der jaren weinig veranderd en is nog gedeeltelijk functioneel en bespeelbaar (Romantisch galerijorgel (Merklin, 1809) - Sint-Vincentiuskerk - Orgels in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest).

In 1880 werd de begraafplaats aan de Sint-Vincentiusstraat ingehuldigd en in 1893 werd de oude begraafplaats rond de kerk opgeheven. Sommige grafstenen werden in de muur van de kerk geïntegreerd. In 1931 werd aan de zuidkant het baptisterium gebouwd. Een jaar eerder was de grote lindeboom, die nog steeds voor de zuidgevel staat, geplant ter ere van het honderdjarig bestaan van België. De wijk rond de kerk werd in mei 1944 grotendeels verwoest door bombardementen, maar het gebouw bleef overeind, hoewel beschadigd. De restauratie en renovatie werden pas in 1952 voltooid. De klokken van de kerk, die door de bezetter in beslag waren genomen, werden in 1950 vervangen door twee nieuwe: een grote, gewijd aan Maria, en een kleine, gewijd aan Sint-Vincentius.

De oude pastorie werd tijdens de Tweede Wereldoorlog volledig verwoest. De huidige pastorie, gelegen naast de kerk, werd gebouwd in 1949. Vóór de oorlog sierden muurschilderingen het interieur van de kerk; deze zijn gedeeltelijk te zien op oude foto's. De oude glasramen van het koor werden tijdens de oorlog vernield, maar eind jaren 1950 ontwierp Louis-Charles Crespin nieuwe glasramen met afbeeldingen van Sint-Vincentius en de eucharistie, die werden vervaardigd door het atelier van de meester-glasblazer Fernand Crickx uit Jette. De glasramen van het schip, met afbeeldingen van de ruiters van de Apocalyps, werden tussen 1984 en 1987 vervaardigd door Pierre Majerus, die zijn atelier in Elsene had.

Het roerende erfgoed van de kerk omvat ook verschillende afbeeldingen van de patroonheilige, waarvan de meest opmerkelijke waarschijnlijk De bekering van Sint-Vincentius is, een schilderij van Jean-Baptiste Van Heil (17e eeuw) dat in het zuidelijke zijaltaar is geïntegreerd. Sint-Vincentius wordt vaak afgebeeld met zijn twee zonen, Landry en Dentelin, de ene bisschop en de andere nog kind. Andere belangrijke stukken zijn het schilderij van de verrezen Christus, geschilderd door Henri de Clerck (rond 1600), een beeld van Sint-Jan, dat vroeger deel uitmaakte van een calvarieberg (15e eeuw), en de barokke preekstoel (17e eeuw).

Sinds 2023 wordt de Sint-Vincentiuskerk administratief beschouwd als een kapel die afhankelijk is van de parochie Onze-Lieve-Vrouw-Onbevlekt-Ontvangen. Ze wordt momenteel gebruikt door de Koptische en Armeense katholieke gemeenschappen. De inventarisatie van zijn roerende goederen is momenteel aan de gang (2025).

Bronnen:

Presentatiebrochure van de kerk.

Sint-Vincentiuskerk – Inventaris van het bouwkundig erfgoed

Sint-Vincentiusplaats 2 - 1140 Evere
02 215 87 57
upkerkebeek@gmail.com
https://www.kerkebeek.be/