Pour la foi (Voor het geloof)

Dit werk stelt een dode jongen voor die naakt op de grond ligt, het lichaam verwrongen en het hoofd achterover, vergezeld van het opschrift Pour la Foi (Voor het geloof). Het ontstond in de context van de hevige spanningen tussen het Vaticaan en Frankrijk, vooral sinds het aantreden van de regering van Emile Combes in 1902. Die voerde een laïciseringsbeleid, met onder meer de sluiting van duizenden confessionele schoolinstellingen, de intrekking van het salaris van twee bisschoppen en de uitwijzing van geestelijken, waarvan er een aantal asiel in België kregen. Deze gebeurtenissen werden door nog andere gevolgd, waaronder de wet inzake de scheiding van kerk en staat van 3 juli 1905. Ze brachten een bittere machtsstrijd op gang tussen de verdedigers van de laïciteit en de religieuze overheden, een strijd die nog werd aangewakkerd door de publicatie in 1896 van de roman Quo vadis? van de Poolse schrijver Henryk Sienkiewicz, een boek dat een ongelooflijk succes kende in heel Europa. Diverse kunstenaars grepen op deze roman terug voor adaptaties van het thema van de christelijke martelaren. In België had beeldhouwer Victor De Haen in 1898-1899 voor de Brusselse Kruidtuin een bronzen beeldhouwwerk gemaakt, De palmboom of De martelaar, dat deze iconografie hanteerde. Dat geldt ook voor dit Voor het geloof. Gaat het om een geloofsbelijdenis van Albert Hambresin? Wat er ook van zij, hij werd duidelijk geïnspireerd door het schilderij Een christelijke martelaar dat in 1860 door Ernest Slingeneyer werd geschilderd (Antwerpen, Koninklijk Museum voor Schone Kunsten, inv. 1584) en als gravure werd gereproduceerd door Joseph Demannez (KBR, Prentenkabinet, S.II 80203). We herkennen dezelfde pose van de jongen, het hoofd achterover, de benen geplooid en de armen langs het lichaam. Misschien hield de figuur van het beeldhouwwerk ook een klein kruisje vast.

Auteur : Vereniging voor het Kunstpatrimonium, A. Jacobs, 2021