Staande vrouw

In 1896 schreef Anne-Pierre de Kat zich in aan de Academie voor Schone Kunsten van Den Haag in de afdeling tekenen en beeldhouwen en nadien ging hij in Delft in de leer in het atelier van beeldhouwer Manfred Ode (1878 - na 1948). In 1901 zette hij zijn beeldhouwopleiding voort in België, eerst aan de Academie voor Schone Kunsten van Gent en dan aan die van Brussel in de klas van Charles Van der Stappen (1843-1910). In 1902 verliet de Kat het academisch onderwijs om zichzelf op te leiden. In 1905 begon hij zijn artistieke carrière als beeldhouwer in galerie Boute en bij de Indépendants in Brussel. Vanaf 1906 begon hij te schilderen, tekenen en graveren, zich inspirerend op de natuur en uiteenlopende schilders als Oleffe, Evenepoel en Van Gogh. In 1908 ontdekte hij in Parijs het oeuvre van Matisse, Derain en de Vlaminck. Terug in België begon de kunstenaar onder hun invloed in fauvistische stijl te schilderen. In 1914 nam hij als vrijwilliger dienst in het leger en in 1916 sloot hij zich aan bij de Section artistique de l’armée belge en campagne in De Panne. Hij realiseerde toen verscheidene werken die verslag uitbrachten van het oorlogsconflict. Na de oorlog exposeerde de Kat regelmatig in Brussel en in Antwerpen.

Staande vrouw wordt gekenmerkt door een bijzondere schilderwijze die we ook in andere aquarellen van de Kat uit dezelfde periode terugvinden. Dit werk behoorde tot de oude verzameling van kunstmecenas en -verzamelaar François Van Haelen (1872 - 1939). Met enkele penseeltrekken schetst de kunstenaar het silhouet van een vrouw in een interieur. De vormen ontstaan uit een samenspel van lijnen en gekleurde vlakken. De hoekige lijnen van het silhouet creëren een harmonieus evenwicht met de afgeronde motieven in Japanse stijl die een kamerscherm suggereren. De gevarieerde beeldentaal ritmeert het werk en verleent het een bijzondere aantrekkingskracht. De Kat hanteert hier een decoratieve en sterk vereenvoudigde stijl waarvan het abstracte karakter de figuur ontdoet van haar specifieke identiteit. In dit werk lijkt de kunstenaar het devies toe te passen van zijn lievelingskunstenaar Henri Matisse (1869 - 1954), wiens geschriften hij bijzonder apprecieerde:

"L’expression, pour moi, ne réside pas dans la passion qui éclatera sur un visage ou qui s’affirmera par un mouvement violent. Elle est dans toute la disposition de mon tableau : la place qu’occupent les corps, les vides qui sont autour d’eux, les proportions, tout cela y a sa part."* (H. Matisse, Notes d’un Peintre, La Grande Revue, Parijs, 25 december, 1908, p. 733).

Auteur : Vereniging voor het Kunstpatrimonium, C. Ekonomides, 2021

*[Voor mij schuilt de expressie niet in de passie die van een gezicht afstraalt of die zich door een onstuimige beweging bevestigt. Ze zit volledig vervat in de indeling van mijn schilderij: de plaats die de lichamen innemen, de lege ruimten rondom hen, de verhoudingen, alles speelt hierin zijn rol.]