Datum

1904

soort van object

Stijl

art nouveau

Opschriften

"Gisbert Combaz" (signatuur : linksonder - gedrukt)
"1904" (datering : linksonder - gedrukt)
"Affiches d’Art. O. De Rycker & Mendel, Bruxelles. " (onder links)
"Commune/de Saint-Gilles/les-Bruxelles/Inauguration/du nouvel/Hôtel de Ville/le 24 juillet 1904/à 2 heures/Revue Scolaire/Défilé des Sociétés/Le soir, illumination, concerts/et festivités dans tous les/ quartiers de la commune./L’Hôtel de Ville sera accessible/au public les lundi 25, mardi 26 et/dimanche 31 juillet, de 10 heures du/matin à 5 heures de l’après-midi,/moyennant une entrée de dix cen-/times par personne, au profit des/pauvres./Saint-Gilles-lez-Bruxelles, le 28 juin 1904./Par le Collège/Le Secrétaire Communal/H. Delandsheere/Le Collège/M. Van Meenen" (in de cartouche)

Afmetingen

hoogte 159 cm — wijdte 109 cm

Inventaris nummer

1563A

Identifier Urban

42724
lees meer

Beschrijving

Toen het nieuwe gemeentehuis van Sint-Gillis op 24 juli 1904 werd ingehuldigd, vonden diverse festiviteiten in de gemeente plaats. Het ontwerp voor een affiche om de inwoners hierover te informeren werd aan Gisbert Combaz toevertrouwd.

Combaz, gediplomeerd in de rechten, zegde de balie vaarwel om kunstenaar, kunstcriticus en leerkracht te worden. Al snel koos hij voor de affichekunst, waarin hij een eigentijds middel zag om de grafische taal te vernieuwen. Tussen 1895 en 1911 ontwierp hij maar liefst 27 affiches, waaronder enkele voor de Salons van La Libre Esthétique. De meeste ervan zijn ondertussen iconen van de fin-de-sièclekunst geworden.

Het eerste voorstel voor een affiche voor de inhuldiging van het gemeentehuis van Sint-Gillis dat Combaz indiende, werd afgewezen (aquarel en potlood op papier, 40 x 22 cm, Gemeente Sint-Gillis). Het ging om een traditionele voorstelling waarin het gemeentehuis werd afgebeeld in een groot centraal medaillon, omringd door een compacte versiering van sinaasappelboombladeren en sinaasappelen, met daaronder een tweede medaillon, bestemd voor de tekst, dat echter te klein was om voldoende informatie te bevatten.

Hij ontwierp een tweede affiche, met een soepeler en dynamischer interne indeling gevormd door vier aparte panelen die door een gebinte worden afgebakend: twee kleine panelen bovenaan en twee grote verticale panelen onderaan. Een sinaasappelboom met een kronkelige stam en takken vol bladeren en vruchten dient tegelijk als scheiding en als verbinding tussen de verschillende delen van de compositie. De voorstelling wordt gedomineerd door een jonge roodharige vrouw in een witte jurk tegen een gele achtergrond. Ze luidt de klokken die aan het gebinte van het kader linksboven hangen. Rechts daarvan zien we het nieuwe gemeentehuis tegen de achtergrond van een zonsopgang. Een langwerpig paneel is voorbehouden voor de beschrijving van de festiviteiten, onder het wapenschild van de gemeente. De in waterverf uitgevoerde maquette voor deze affiche is bewaard gebleven (39,5 x 22,5 cm, Gemeente Sint-Gillis), maar er zijn wel enkele verschillen met de definitieve affiche.

Dit werk vertoont de typische lichtheid van de affiches van Combaz, waarin hij droom en werkelijkheid harmonieus met elkaar verweeft. Centraal in de compositie staat de aankondiging van de inhuldiging, benadrukt door enerzijds het luiden van de klokken, als symbool van de gemeentelijke vrijheden, en anderzijds het silhouet van het gemeentehuis tegen een stralende achtergrond die een nieuwe tijd voor de inwoners van Sint-Gillis aankondigt. De vormen zijn eenvoudig en breed, de tinten zacht en vlak, met hier en daar een suggestie van volume. Het decoratieve karakter vloeit vooral voort uit de door de boomstam gevormde soepele en levendige arabesk. De sinaasappelboom staat symbool voor de zon, maar de keuze voor deze boom lijkt hier ook op esthetische gronden te zijn gemaakt, daar de vruchten dezelfde vorm en kleur als de opgaande zon hebben. Het Rutgers University Museum  bezit een exemplaar van deze affiche (inv. 1898.0469).

Auteur : Vereniging voor het Kunstpatrimonium, A. Jacobs, 2020 (vertaald uit het Frans)

Bronnen

WITTAMER, Y.,  Les Affiches de la Belle Époque, Bénard et Centrale réunis, Luik, 1961, p. 39, n°69 

BLOCK, J., Homage to Brussels : The Art of Belgium Posters 1895-1915, New Brunswick : The Jane Voorhees Zimmerli Art Museum, 1992, p. 68, nr15 

BLOCK, J., Gisbert Combaz (1869-1941) : Fin de siècle Artist, Antwerpen, Pandora, 1999, p. 65, 66, 68 (fig. 82), 120, 129, n°19 

AUBRY, Fr. , « Het stadhuis van Sint-Gillis », Stadhuis van Sint-Gillis : Eeuwfeest 1904 - 2004. Geschiedkundige en patrimoniële benadering, Gemeente Sint-Gillis, p. 73 (ill.)

SCHOONBROODT, B., Artistes belges de l’Art nouveau 1890.1914, Éd. Racine, Brussel, 2008, p. 237.

Zie origineel bestand van dit object : balat.kikirpa.be

Colofon

Discussie