Begraving van de doden op het Martelaarsplein in Brussel
Jean-Louis Van Hemelryck
Marcellin Jobard
Locatie
Datum
soort van object
Geheel
Spotprent betreffende de keuze, door de gevolmachtigde ministers op de Conferentie van Londen, van Prins Leopold als Koning der Belgen
Grote triomf van een kleine natie (1830)
Aankomst van de troepen achter de Tuin van het Koninklijk Paleis, 23 september 1830
Twee kanonnen aan de ingang van het Koningsplein in Brussel, waarvan een bediend door Jambe-de-Bois (1830)
Strijdgewoel in het Park, zondag 26 september 1830
Twee kanonnen aan de ingang van het Koningsplein in Brussel, met Jambe-de-Bois, donderdag 23 september 1830
Café de l'Amitié en het oude verblijf van Prins Frederik, na 23, 24, 25 en 26 september 1830
Zicht op de ingang van het Park vanaf het Koningsplein, maandag 27 september 1830
Begraving van de doden op het Martelaarsplein in Brussel
De Nederlandse troepen bezetten de Naamse Poort in Brussel, 23 september 1830
Strijdgewoel in het Park, zondag 26 september 1830
Het Artilleriepark met munitie van de troepen, gevestigd op de begraafplaats van Sint-Joost-ten-Noode, voorstad van Brussel, op 23, 24, 25 en 26 september 1830
Positie van de troepen op de Waterloosesteenweg, dichtbij de Naamsepoort, 23, 24, 25 en 26 september 1830
De Nederlandse troepen trekken de Schaarbeekse Poort door, 23 septembre 1830
Zicht op de Vlaamsesteenweg, donderdag 23 september 1830
Positie van de troepen aan de Warandeberg, vrijdag 24 septembre 1830
Plein van het Koninklijk Paleis gezien vanuit de rue Verte, 25 september 1830
Strijdgewoel in de Leuvensesteenweg, achter de Staten-Generaal, 23 en 24 september 1830
Ingang van het Park, gezien langs de kant van het Koningsplein na 23, 24, 25 en 26 september 1830
De Schaarbeeksepoort, aan het begin van de Koningsstraat op 23 september 1830
De Schaarbeeksepoort, aan het begin van de Koningsstraat op 23 september 1830
Inname van het Park van Brussel, zondag 26 september 1830
Een divisie van het regeringsleger blaast de aftocht bij de Vlaamse Poort, 25 september 1830
Techniek
Vervaardigingplaats
Opschriften
"Lith.de Jobard" (rechts onder)
"Bruxelles samedi 2 8bre. 1830." (bovenaan in het midden)
"Place des Martyrs de la Liberté." (onderaan in het midden)
Afmetingen
hoogte 20.4 cm — wijdte 23.8 cm (blad)
Inventaris nummer
Identifier Urban
Beschrijving
Deze prent is te plaatsen in een
breder fenomeen gedurende de najaren van de Belgische Revolutie (tot ca. 1834).
Toen drukten Brusselse ateliers volop (kleur)lithografische albums waarin
revolutieprenten gebundeld werden; de nummering die soms op de prent
aangebracht is, heeft daarmee te maken. Allerlei tekenaars gaven vorm aan
taferelen die voor de toeschouwer herkenbaar waren. Pieter Verlaak stelt dat er
in totaal achttien taferelen voorgesteld werden, waarin elke kunstenaar eigen
details en accenten kon leggen. Deze prenten toonden op een erg accurate manier
de Brusselse stad, terwijl de personages zelf vaak in een zeer romantische
stijl ten tonele verschenen. Ze moesten namelijk inspelen op een patriottische
geest. Deze prent werd door Jean-Louis Van Hemelrijk getekend voor het album
dat Jean Baptiste Jobard uitgaf in 1831: Événements de la Belgique.
Op 2 oktober 1830 werden enkele tientallen gesneuvelden begraven die meegevochten hadden in de Septemberdagen van de Belgische Revolutie (1830). Dat gebeurde op het voormalige Sint-Michielsplein, van toen af aan gekend als het Martelaarsplein. Waar andere prenten voornamelijk afbeelden hoe burgers de gesneuvelden kwamen herdenken toen er al perken aangelegd waren, verbeeldde Van Hemelrijk het gebeuren van de begrafenis zelf. Centraal op de prent is een kruis met kransen opgezet. In tegenstelling tot andere scènes van de revolutieprenten is niemand uitbundig, maar geven de personages zelfs een erg bedrukte indruk. De mannen, die uit eerbied hun hoed hebben afgenomen, staan midden op het perk en bij de bomen zijn ook sommige vrouwen te ontwaren. Rouw is het kernwoord van dit beeld.
Bronnen
CLAES,
Marie-Christine. J.B.A.M. Jobard (179-1861): visionnaire de nouveaux
rapports entre l’art et l’industrie, acteur priviligié des mutations de l’image
en Belgique au XIXe siècle. Prom. : Dekoninck, Ralph. UCLouvain,
2006-2007, 376.
ISTASSE,
Cédric, “Histoire, mémoire et identité : les fêtes nationales, régionales et
communautaires en Belgique”, Courrier hebdomadaire de CRISP, 2019 (2412-2413),
5-82, 18.
“Martelaarsplein”, Inventaris
van het Bouwkundig Erfgoed. Brussels Hoofdstedelijk Gewest (https://monument.heritage.brussels/nl/buildings/33663).
Geraadpleegd 20 februari 2023.
VERLAAK, Pieter. Chroniquers
van de Revolutie: Romantische lithografen en de verbeelding van de
Septemberdagen (1830-1834). K.U. Leuven, faculteit Letteren, 2012-2013, 77-79.
Discussie