Datum

1919

soort van object

Materialen

Stijl

Realisme

Vervaardigingplaats

Schaarbeek (?)

Opschriften

"V. De Haen"
"FONDERIE NATle DES BRONZES/ANC ne FIRME J. PETERMANN/ ST GILLES-BRUXELLES"

Afmetingen

hoogte 180 cm
hoogte 210 cm (met sokkel)

Identifier Urban

70259
lees meer

Beschrijving

Oorspronkelijk had Victor De Haen twee ontwerpen van beelden van brandweerlieden ingediend – de ene uitrustend, de andere aan het werk – om in brons te worden uitgevoerd ter versiering van de stenen sokkels van de balustrades van twee Engelse koeren van het gemeentehuis van Sint-Gillis. De Eerste Wereldoorlog was net afgelopen en het idee om de inzet van het brandweerkorps tijdens het conflict met een standbeeld te eren, speelde ongetwijfeld een rol bij de keuze van dit onderwerp. In het rapport van Louis Morichar aan de gemeenteraad van 30 juli 1918 lezen we dat de twee ontwerpen gunstig advies hadden gekregen van architect Albert Dumont (Neufchâtel, 1853 – Sint-Gillis, 1920). De afdeling Schone Kunsten van de gemeenteraad koos er echter slechts één van, namelijk dat van de brandweerman in actie, die bestemd was voor de noordoostelijke koer, nabij de ingang van de dienst van de gemeentepolitie. Volgens zijn contract met de gemeente moest de kunstenaar een ontwerp in klei aanleveren dat diende voor de vervaardiging, eerst van een gipsen mal op kleinere schaal en dan van een versie op ware grootte die in brons zou worden gegoten. Voor dit werk zou De Haen 8.000 francs ontvangen, uitbetaald in drie annuïteiten en op voorwaarde dat hij elk eigendomsrecht op het werk afstond. De gemeente nam de kostprijs van het brons en de plaatsing van het standbeeld voor haar rekening. Op 17 december 1919 deelde de gouverneur van de Provincie Brabant aan het College van Burgemeester en Schepenen de beslissing van de Bestendige Deputatie mee om een subsidie toe te kennen ten bedrage van 10% van de prijs van het standbeeld, hetzij 800 francs. Voor dit beeld zou De Haen architect Paul Hamesse (1877-1956), die lange tijd in Sint-Gillis woonde, als model hebben gekozen. Men herkent hem aan zijn rechte, krachtige neus, zijn vooruitstekende kin en zijn strenge mond.

Victor De Haen is een vrij onbekende beeldhouwer. Hij studeerde aan de Academie voor Schone Kunsten van Brussel maar sleepte geen enkele prijs in de wacht en bleef een tweederangskunstenaar binnen de Belgische beeldhouwschool van eind 19de - begin 20ste eeuw. In diverse opzichten doet zijn werk denken aan de kunst van Constantin Meunier (Etterbeek, 1831 – Elsene, 1905), Jef Lambeaux (Antwerpen, 1852 – Brussel, 1908) of Egide Rombaux (Schaarbeek, 1865 – Ukkel, 1942). Toch ontwierp hij af en toe gewaagde en originele beeldhouwwerken, zoals De palm of De martelaar (1898, brons, Brussel, Kruidtuin), het bronzen monument Antoine Wiertz in Dinant (1908), of het herdenkingsmonument Aan onze helden op de begraafplaats van Etterbeek (verdwenen?). Wellicht wist Bruno Fornari (1990) niet van het bestaan van het standbeeld van Sint-Gillis af toen hij schreef dat geen enkel belangrijk werk, met andere woorden, geen enkele belangrijke openbare opdracht, valt te vermelden voor de periode tussen het einde van de Eerste Wereldoorlog en het jaar waarin de beeldhouwer overleed. De brandweerman weerlegt deze bewering.

Auteur : Vereniging voor het Kunstpatrimonium, A. Jacobs, 2021

Bronnen

Gemeentelijke archieven,  Verslag aan de Raad nr 53 en briefwisseling 

DEJEMEPPE, P., De gevelbeelden van het stadhuis van Sint-Gillis, Sint-Gillis, 2019, n° 20.

Over de beeldhouwer : 
FORNARI, B., « De Haen, Victor », in De 19de eeuwse Belgische Beeldhouwkunst, General Bank, Brussel, 1990, II, p. 340-341.
Colofon

Discussie