Voir les commentaires Ajouter à ma collection
close the map
Kunst in de openbare ruimte - Stad Brussels

Memoriaal voor Everard t'Serclaes (SB)

Julien Dillens

medailleur, beeldhouwer.ster1849-1904

Datum

1902

soort van object

beeldhouwwerk > reliëf > bas-reliëf
beeldhouwwerk > reliëf > haut-reliëf
monumentaal meubilair > Kunstwerk in openbare ruimte

Materialen

Opschriften

""EBERHARDO t'SERCLAES / Patriae liberatori" "1320" ; "1388" "PRO ARIS ET FOCIS" "MET HAND EN TAND VOOR STAD EN LAND" "LE BRABANT AU RICHE DUC" "FORTITER ; FIDELITER""
""Den 6 Juni 1898 / heeft de Gemeenteraad / van Brussel / den beeldhouwer / Juliaan Dillens / gelast met het oprichten / van dit gedenkteeken / Ter eere van / Everaert t’ Serclaes / Le 6 Juin 1898 / le conseil communal / de Bruxelles / a chargé le sculpteur / Julien Dillens /d'édifier ce mnt / en l'honneur d' / Everard / t'Serclaes / Echevin" "le 24 Octobre 1356 / Everard t'Serclaes / par un hardi coup de main chassa / les soldats étrangers qui occupaient / Bruxelles. / Après avoi été cinq fois échevin de / sa ville natale, il mourut le 31 Mars / 1388, lâchement assassiné, pour / avoir défendu les droits de la cité. / Den 24 October 1356 verjoeg / Everaert 't Serclaes / door een stoutmoedigen aanslag de / vreemde soldaten die Brussel hadden / bezet. / Vijfmaal werd hij tot schepene zijner / geboortestad aangesteld, en den / 31 Maart 1388 / stierf hij lafhartig vermoord om / de rechten der gemeente te hebben / verdedigd."" (plaat)

Afmetingen

hoogte 448 cm — wijdte 243 cm — diepte 26 cm (standbeeld)

Inventaris nummer

S103

Identifier Urban

83392
lees meer

Beschrijving

"Het monument voor Everard t'Serclaes is een van de hoofdwerken van de kunstenaar Julien Dillens (1849-1904). Het bevindt zich naast het monument van Karel Buls in de galerij onder de Sterre, op de hoek van de Karel Bulsstraaat en de Grote Markt.
De keuze van die plek is helemaal niet toevallig. Het is de plaats waar, in een ondertussen verdwenen huis, Everard t'Serclaes in 1388 aan zijn verwondingen overleed.
De haut-reliëf van geelmessing werd in 1902 ingehuldigd en is beschermd door het koninklijk besluit van 7 november 2002, maar geraakte langzaamaan in verval. Het proces-verbaal van bevinding dat in 2011 werd opgemaakt, was alarmerend. De corrosie van het messing was zeer duidelijk aanwezig en het oppervlak was afgesleten door de herhaalde aanrakingen door de bezoekers. Volgens een traditie brengt het namelijk geluk om over het monument te wrijven.
Die twee soorten beschadiging hebben bovendien het uitzicht van het monument veranderd. Julien Dillens maakte een kunstwerk met een grotendeels gouden kleur, met uitzondering van de liggende figuur, die een laagje zwarte patina kreeg. Door het gezamenlijke effect van oxidatie en aanrakingen door de bezoekers was in de loop der tijd de polychromie omgekeerd : de ligende figuur was goudkleurig omdat het metaal ontbloot is en het bas-reliëf was bedolven onder een dikke laag corrosie en vuil.
Het gipsmodel dat diende als model voor dit monument werd door de Stad bewaard [...]. Het is een waardevol stuk dat de oorspronkelijke staat onthult van een monument waarover maar weinig in de archieven te vinden is. [...]
De Stad Brussel was zich bewust van de erfgoedkundige waarde van Dillens werk en van zijn staat van behoud en besliste om een aantal voorafgaande studies aan te vatten voor het behoud van het oorspronkelijke werk. Na de eerste studies [...] het monument is dan in 2011 uiteindelijk gedemonteerd. Het kreeg voorlopig een beschut onderkomen en men besloot om bijkomende studies te laten uitvoeren. Op die manier hoopte men de verschillende opties voor restauratie en behoud op lange termijn vast te leggen.
Na het analyseren van alle perspectieven voor behoud en rekening houdend met de staat van het monument, opteerden alle partners uiteindelijk voor een globaler project, met de bedoeling zowel het monument op de Grote Markt als het gipsmodel. 
De twee werken werden gerestaureerd en kregen een beschut onderkomen, naast elkaar, in het Stadhuis van Brussel, terwijl een kopie geplaatst werd in situ, onder De Sterre (ingehuldigd in oktober 2016)".

Bron : CORDEIRO, P. en URBAN, Fr., "Inleiding", in : Le monument T’SERCLAES, Restauration et légendes, Mardaga, 2018, p. 11 en 13.

Bronnen

Administratief centrum – OPP – CHE A03 : 
Foto’s van het monument, z.d.

Administratieve dossiers :
ASB_PI_2560_20 

Iconografie :
ASB_CI_W_08364, Postkaart, 1904
ASB_CI_C_13029, foto, z.d.
ASB_PI_2560_20_IMG_0122, inscripties, z.d.
ASB_PI_2560_20_IMG_0124 Artikel L'Etoile Belge, 11 september 1901
ASB_PI_2560_20_IMG_0135, gemeenteraad, 6 juni 1898
ASB_PI_2560_20_IMG_0131 t/m 133, La Ligue artistique, 3 augustus 1902
KIK_B031508, foto, 1942
Verschillende fotoreeksen genomen door het KIK tijdens de verschillende studies tussen 1990 en 2011
KIK_X134037, foto, 2019
KIK_X044311, foto, 2011
KIK_X134044, foto, 2019 (gipsafgietsel, Julien Dillens, ca 1898, nu Dachsbeck Hoogeschool)
KIK_A003492, foto, 1903
KIK_G003188, foto, 1990 (model op zijn plaats in de Dachsbeckstraat)

Bibliografie:
BOAS, Sylvie, " Le monument à Everard 't Serclaes : étude préparatoire à la restauration" , Bulletin de l’Institut royal du Patrimoine artistique, vol. 27, 1996-1998, pp. 230-240
DEROM, P., De beelden van Brussel, inventaris, Patrick Derom Gallery, 2002, p. 63
coll., T’SERCLAES Monument, Restauratie en legendes, Mardaga, 2018
Inventaris van het cultuurbezit, Bouwen door de eeuwen heen in Brussel, Architectuur, volume 1C, Mardaga, 1994, p. 144
MALOENS, D., «Les artistes et la Compagnie des Bronzes - Une collaboration négociée», Les Cahiers de La Fonderie, L’Art du métal, décembre 1990, nr 9, pp. 14 tot 23

Links : 
Colofon

Discussie