Z.M. Leopold II

Deze bronzen buste van koning Leopold II (1835-1909) maakt deel uit van een set die ook een buste van zijn vrouw, koningin Marie-Henriette (1836-1902), bevat. Ze werd gemaakt door de Doornikse beeldhouwer Aimable Dutrieux en toont de koning in uniform, met twee decoraties: de Orde van het Gulden Vlies, uitgereikt ter gelegenheid van zijn huwelijk met Marie-Henriette van Oostenrijk in 1853, en de ster van het burgerlijke Grootlint van de Leopoldsorde, uitgereikt in hetzelfde jaar voor zijn achttiende verjaardag. Die insignes hebben een patriottische en nationalistische betekenis: de Orde van het Gulden Vlies wordt door sommige Belgische intellectuelen beschouwd als een ‘nationaal bezit’ en de stichter ervan, Philippe Le Bon, hertog van Bourgondië, als de vereniger van een België ante litteram, terwijl de Leopoldsorde, gecreëerd in 1832, de eerste Belgische burgerlijke en militaire orde is. Hoewel Leopold II graag beide eretekens droeg, diende in dit geval het ridderschap dat hem werd toegekend door de Oostenrijkse keizer Frans Jozef ook om de buste te koppelen aan die van zijn vrouw en om het beeld van een sterke band tussen de Belgische en Oostenrijkse dynastieën te versterken. De twee beelden werden ontworpen ten tijde van de Wereldtentoonstelling van Wenen in 1873, waar Dutrieux nog een buste van Leopold II in marmer en een medaillon van koningin Marie-Henriette in galvanoplastiek presenteerde. Dutrieux, reeds leerling van Guillaume Geefs (1805-1883) en Pietro Tenerari (1789-1869), beheerste alle beeldhouwtechnieken en stond vooral bekend om zijn bustes, waardoor hij regelmatig voor de Belgische koninklijke familie werkte.

Hoewel de dynastieke unie vanuit politiek oogpunt zeer succesvol was, was dat minder het geval vanuit emotioneel oogpunt: de belangen van de twee echtelieden liepen uiteen en het koppel groeide geleidelijk uit elkaar. Na de dood van Marie-Henriette in 1902 trouwde Leopold in 1909, een paar dagen voor zijn eigen dood, met zijn laatste maîtresse, Blanche Delacroix, barones de Vaughan (1883-1948).

Auteur : Vereniging voor het Kunstpatrimonium, D. Prina, 2023