Guilde d'arbalétriers en temps de paix (Gilde der Kruisboogschutters in vredestijd)

Alexandre Markelbach, geboren in Antwerpen in 1824 en gestorven in Schaarbeek in 1906, was vooral een historie- en genreschilder. Hij stamt af van een grootvader die Oostenrijks officier was en eind 18e eeuw emigreerde. In 1845, op twintigjarige leeftijd, vertrok Markelbach naar Duitsland en verbleef drie jaar in München, waar hij de schilder Wilhelm von Kaulbach (1805-1874) ontmoette, alvorens naar België terug te keren. Na zijn huwelijk in 1858 verhuisde hij naar Schaarbeek, waar hij op de Haachtsesteenweg woonde.

Hoewel hij in de eerste helft van zijn carrière aanvankelijk geïnteresseerd was in religieuze schilderkunst, wendde hij zich na 1867 tot de genreschilderkunst, zoals bijvoorbeeld te zien is in De rederijkers van Antwerpen maken zich klaar voor een oratorisch debat (Brussel, Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België, inv. 2553), een schilderij uit 1872. Het is in dit tweede carrièredeel dat de Gilde der kruisboogschutters moet worden gesitueerd.

De afgebeelde scène moet worden gelezen als een bijeenkomst of feest van een kruisboogschuttersgilde in de 17e eeuw, zoals de auteur stelt. In een brief van 27 juni 1895 aan de burgemeester van Schaarbeek, bewaard in het gemeentearchief, noemt Markelbach zijn schilderij "La Gilde des arbalétriers, XVIIe siècle". Rechts zien muzikanten en mannen aan tafels hoe kruisboogschutters, die staan opgesteld voor booggewelven, hun projectielen afschieten op doelen op de achtergrond. Links praten een kruisboogschutter en een muzikant elk met een vrouw, terwijl een man uit een fles drinkt. Het geheel is geschilderd in een stijl die rechtstreeks is geïnspireerd door Frans Hals (1580/1583-1666).

“ In de wens om opmerkelijke werken van in de gemeente wonende kunstenaars van waarde in het Gemeentemuseum op te nemen, heeft uw Administratieve Commissie van genoemd Museum [...] besloten de aankoop van ‘La Gilde’, een werk van de heer Alexandre Markelbach voor te stellen ”, schreef genoemde Commissie in een brief aan de burgemeester en het schepencollege van Schaarbeek op 25 april 1895. Ook wordt vermeld dat het schilderij enkele jaren eerder, in 1890, was verschenen op een door de gemeente georganiseerde tentoonstelling. De oorspronkelijke vraagprijs was 10.000 frank. De kunstenaar deed echter een geste en de aankoop werd uiteindelijk goedgekeurd tijdens de vergadering van het gemeentecollege op 4 juni 1895 voor de som van 7.500 frank. Van dat bedrag werd in 1895 5.000 frank aan Markelbach betaald en het resterende saldo van 2.500 frank werd het jaar daarop betaald bij besluit van de gemeenteraad in zijn vergadering van 16 oktober 1896.

Auteur : Vereniging voor het Kunstpatrimonium, A. Dimov, 2022