Refter voor de pretuberculeuzen in de Defacqzstraat

In een brief van 21 maart 1918 aan Louis Morichar, schepen van Openbaar Onderwijs, schrijft Jef Dutillieux: “Ik heb de eer u hierbij mede te delen dat ik zopas een schilderij heb afgewerkt waarop ik een van de mooiste goede werken afbeeld die tijdens de oorlog in Sint-Gillis zijn opgericht: de Refter voor de Pretuberculeuzen in de Defacqzstraat. Ik was van plan dit schilderij, dat inclusief de lijst 170 x 230 cm meet, op te nemen in de Tentoonstelling die ik volgende maand in Brussel zal organiseren, maar ik verkies de primeur te laten aan de gemeente Sint-Gillis, die deze instelling heeft opgericht.” Tijdens haar zitting van 16 mei besliste de afdeling Schone Kunsten van de gemeente, met unanimiteit min één stem, om dit schilderij aan te kopen voor de prijs van 300 francs, een beslissing die op 23 mei door de gemeenteraad werd bekrachtigd. Het voorstel van de schilder kreeg de steun van jurist, professor aan de ULB en burgemeester van Ukkel Paul Errera, die op 11 mei aan zijn confrater van Sint-Gillis schreef: “Het werk is mooi en heel documentair; het verdient een plaats in uw gemeentehuis. Ik voeg eraan toe dat de auteur al onze sympathie verdient.” Op 13 november 1920 werd het schilderij in een lokaal van het gemeentehuis opgehangen.

Aan het einde van de eeuw had de gemeente Sint-Gillis een openbare ontsmettingsdienst opgericht in haar strijd tegen tuberculose, een besmettelijke, lang aanslepende ziekte die Europa vooral in de 19de eeuw teisterde als gevolg van de bevolkingstoename, de slechte werk- en woonomstandigheden, de erbarmelijke voorschriften inzake lichaamshygiëne, de armoede en de daarmee gepaard gaande ondervoeding. Onder het voorzitterschap van de toekomstige burgemeester van de gemeente, schepen der Regies Fernand Bernier, had de Commission spéciale de lutte contre la Tuberculose (Bijzondere Commissie voor de Strijd tegen Tuberculose) een grote refter in de Defacqzstraat ter beschikking van de zieken gesteld. De oorlog van 1914-1918 verergerde niet alleen de tuberculosesterfte maar bedreigde ook de levenskansen van de vrouwen van aan het front strijdende, gevangengenomen of overleden soldaten. Om deze vrouwen te helpen transformeerde de gemeente de zaal voor de duur van de oorlog in een opvangzaal.