Locatie

Broodhuis, Reserves

Datum

Tussen 1830 en 1835

soort van object

Geheel

De Belgische Revolutie in 1830

Materialen

Opschriften

"N°11" (bovenaan links)
"Bruxelles." (bovenaan in het midden)
"Imp. Judenne" (onderaan rects)
"Journée du 23 7bre 1830" (onderaan in het midden)
"Position à l'entrée de la Place Royale des deux canons dont un dirigé par la Jambe de Bois" (onderaan in het midden)

Afmetingen

hoogte 100 cm — wijdte 53 cm (ingelijst)
hoogte 24.5 cm — wijdte 33.5 cm (passe-partout)

Inventaris nummer

M.1900.183

Identifier Urban

62427
lees meer

Beschrijving

Deze prent toont een fase uit de Belgische Revolutie (1830). De afgebeelde scène speelde zich af op 23 september 1830, op het Koningsplein in Brussel. Revolutionairen nemen positie aan de ingang van het Park, waar de Nederlandse soldaten al waren binnen gedrongen, komende van de Leuvensesteenweg en de Schaarbeekse Poort. De opstandige troepen bevinden zich dichtbij het Hôtel de Belle Vue (op de prent te zien aan de rechterkant). De prent beeldt bovendien twee kanonnen af. Het linkse wordt bediend door Jean-Joseph Charlier, bijgenaamd “Jambe-de-Bois” (de man met een houten been), het rechtse door de sergeant-majoor van Namen. De revolutionairen namen de Nederlandse troepen onder vuur gedurende een kwartier, zo schreef Jean-Joseph Charlier in zijn mémoires. Aanvankelijk wist Charlier met zijn medestanders de Nederlanders terug te dringen.

Deze prent werd gedrukt door het atelier van Judenne. Ook Jobard drukte echter een prent waarop deze scène in beeld werd gebracht, getekend door Van Hemelrijck, hoewel met andere accenten. Verlaak geeft aan dat in de prent gedrukt door Jobard de heldhaftigheid van Jean-Joseph Charlier minder prominent in beeld wordt gebracht dan op deze prent gedrukt door Judenne, waar le Jambe-de-Bois wel erg heroïsch afgebeeld wordt.

Deze prent is te plaatsen in een breder fenomeen gedurende de najaren van de Belgische Revolutie (tot ca. 1834). Toen drukten Brusselse ateliers volop (kleur)lithografische albums waarin revolutieprenten gebundeld werden; de nummering die soms op de prent aangebracht is, heeft daarmee te maken. Allerlei tekenaars gaven vorm aan taferelen die voor de toeschouwer herkenbaar waren. Pieter Verlaak stelt dat er in totaal achttien taferelen voorgesteld werden, waarin elke kunstenaar eigen details en accenten kon leggen. Deze prenten toonden op een erg accurate manier de Brusselse stad, terwijl de personages zelf vaak in een zeer romantische stijl ten tonele verschenen. Deze prenten moesten namelijk inspelen op een patriottische geest. Daarom worden de revolutionairen steeds heldhaftig voorgesteld en wijzen hun gelaatsuitdrukkingen en gebaren vaak op intense emoties.

Bronnen

DE KEYSER Tine en VERSTAPPEN Michiel, "De prentencollectie van het Museum van de Stad Brussel methodologisch benaderd : een reis door de geschiedenis én de stad Brussel", in: Brusselse Cahiers, tijdschrift voor stadsgeschiedenis, LIV, 2023/1, pp. 293-320.

CHARLIER, Jean-Joseph. Les journées de septembre 1830, ou mémoire de Jean-Joseph Charlier, dit la Jambe de Bois, Capitaine d’Artillerie en Retraite, Luik: Typographie de J.-G. Carmanne, 1853.

CLAES, Marie-Christine. J.B.A.M. Jobard (179-1861): visionnaire de nouveaux rapports entre l’art et l’industrie, acteur priviligié des mutations de l’image en Belgique au XIXe siècle. Prom. : Dekoninck, Ralph. UCLouvain, 2006-2007.

DEMOULIN, Robert. Les journées de septembre 1830 à Bruxelles et en Province. Luik : Presses universitaires de Liège, 2013 (10.4000/books.pulg.1205).

MOKE, Henri Guillaume en HUBERT, Eugène (ed.). Geïllustreerde geschiedenis van België: geheel herzien en het hedendaagsche tijdperk bijgewerkt. Brussel: J. Lebègue & Cie, [1885-88].

OUKHOW, Cathérine (ed.). Les journées de septembre 1830 : 20.09.1980 - 18.10.1980. Exposition. Bruxelles. Bibliothèque royale Albert Ier. Brussel: Koninklijke Bibliotheek van België, 1980.

VERLAAK, Pieter. Chroniquers van de Revolutie: Romantische lithografen en de verbeelding van de Septemberdagen (1830-1834). K.U. Leuven, faculteit Letteren, 2012-2013.

Colofon

Discussie