Twee kanonnen aan de ingang van het Koningsplein in Brussel, waarvan een bediend door Jambe-de-Bois (1830)
François Judenne
P. Mertens
Locatie
Datum
soort van object
Geheel
Spotprent betreffende de keuze, door de gevolmachtigde ministers op de Conferentie van Londen, van Prins Leopold als Koning der Belgen
Grote triomf van een kleine natie (1830)
Aankomst van de troepen achter de Tuin van het Koninklijk Paleis, 23 september 1830
Twee kanonnen aan de ingang van het Koningsplein in Brussel, waarvan een bediend door Jambe-de-Bois (1830)
Strijdgewoel in het Park, zondag 26 september 1830
Twee kanonnen aan de ingang van het Koningsplein in Brussel, met Jambe-de-Bois, donderdag 23 september 1830
Café de l'Amitié en het oude verblijf van Prins Frederik, na 23, 24, 25 en 26 september 1830
Zicht op de ingang van het Park vanaf het Koningsplein, maandag 27 september 1830
Begraving van de doden op het Martelaarsplein in Brussel
De Nederlandse troepen bezetten de Naamse Poort in Brussel, 23 september 1830
Strijdgewoel in het Park, zondag 26 september 1830
Het Artilleriepark met munitie van de troepen, gevestigd op de begraafplaats van Sint-Joost-ten-Noode, voorstad van Brussel, op 23, 24, 25 en 26 september 1830
Positie van de troepen op de Waterloosesteenweg, dichtbij de Naamsepoort, 23, 24, 25 en 26 september 1830
De Nederlandse troepen trekken de Schaarbeekse Poort door, 23 septembre 1830
Zicht op de Vlaamsesteenweg, donderdag 23 september 1830
Positie van de troepen aan de Warandeberg, vrijdag 24 septembre 1830
Plein van het Koninklijk Paleis gezien vanuit de rue Verte, 25 september 1830
Strijdgewoel in de Leuvensesteenweg, achter de Staten-Generaal, 23 en 24 september 1830
Ingang van het Park, gezien langs de kant van het Koningsplein na 23, 24, 25 en 26 september 1830
De Schaarbeeksepoort, aan het begin van de Koningsstraat op 23 september 1830
De Schaarbeeksepoort, aan het begin van de Koningsstraat op 23 september 1830
Inname van het Park van Brussel, zondag 26 september 1830
Een divisie van het regeringsleger blaast de aftocht bij de Vlaamse Poort, 25 september 1830
Techniek
Opschriften
"Bruxelles." (bovenaan in het midden)
"Imp. Judenne" (onderaan rects)
"Journée du 23 7bre 1830" (onderaan in het midden)
"Position à l'entrée de la Place Royale des deux canons dont un dirigé par la Jambe de Bois" (onderaan in het midden)
Afmetingen
hoogte 24.5 cm — wijdte 33.5 cm (passe-partout)
Inventaris nummer
Identifier Urban
Beschrijving
Deze prent toont een fase uit de Belgische Revolutie (1830). De afgebeelde scène speelde zich af op 23 september 1830, op het Koningsplein in Brussel. Revolutionairen nemen positie aan de ingang van het Park, waar de Nederlandse soldaten al waren binnen gedrongen, komende van de Leuvensesteenweg en de Schaarbeekse Poort. De opstandige troepen bevinden zich dichtbij het Hôtel de Belle Vue (op de prent te zien aan de rechterkant). De prent beeldt bovendien twee kanonnen af. Het linkse wordt bediend door Jean-Joseph Charlier, bijgenaamd “Jambe-de-Bois” (de man met een houten been), het rechtse door de sergeant-majoor van Namen. De revolutionairen namen de Nederlandse troepen onder vuur gedurende een kwartier, zo schreef Jean-Joseph Charlier in zijn mémoires. Aanvankelijk wist Charlier met zijn medestanders de Nederlanders terug te dringen.
Deze prent werd gedrukt door het atelier van Judenne. Ook Jobard drukte echter een prent waarop deze scène in beeld werd gebracht, getekend door Van Hemelrijck, hoewel met andere accenten. Verlaak geeft aan dat in de prent gedrukt door Jobard de heldhaftigheid van Jean-Joseph Charlier minder prominent in beeld wordt gebracht dan op deze prent gedrukt door Judenne, waar le Jambe-de-Bois wel erg heroïsch afgebeeld wordt.
Deze prent is te plaatsen in een
breder fenomeen gedurende de najaren van de Belgische Revolutie (tot ca. 1834).
Toen drukten Brusselse ateliers volop (kleur)lithografische albums waarin
revolutieprenten gebundeld werden; de nummering die soms op de prent aangebracht
is, heeft daarmee te maken. Allerlei tekenaars gaven vorm aan taferelen die
voor de toeschouwer herkenbaar waren. Pieter Verlaak stelt dat er in totaal
achttien taferelen voorgesteld werden, waarin elke kunstenaar eigen details en
accenten kon leggen. Deze prenten toonden op een erg accurate manier de
Brusselse stad, terwijl de personages zelf vaak in een zeer romantische stijl
ten tonele verschenen. Deze prenten moesten namelijk inspelen op een
patriottische geest. Daarom worden de revolutionairen steeds heldhaftig
voorgesteld en wijzen hun gelaatsuitdrukkingen en gebaren vaak op intense
emoties.
Bronnen
CHARLIER,
Jean-Joseph. Les journées de septembre 1830, ou mémoire de Jean-Joseph
Charlier, dit la Jambe de Bois, Capitaine d’Artillerie en Retraite, Luik:
Typographie de J.-G. Carmanne, 1853.
CLAES,
Marie-Christine. J.B.A.M. Jobard (179-1861): visionnaire de nouveaux
rapports entre l’art et l’industrie, acteur priviligié des mutations de l’image
en Belgique au XIXe siècle. Prom. : Dekoninck, Ralph. UCLouvain,
2006-2007.
DEMOULIN, Robert. Les journées de septembre 1830 à Bruxelles et en Province. Luik : Presses universitaires de Liège, 2013 (10.4000/books.pulg.1205).
MOKE, Henri Guillaume en HUBERT,
Eugène (ed.). Geïllustreerde geschiedenis van België: geheel herzien en het
hedendaagsche tijdperk bijgewerkt. Brussel: J. Lebègue & Cie, [1885-88].
OUKHOW,
Cathérine (ed.). Les
journées de septembre 1830 : 20.09.1980 - 18.10.1980. Exposition.
Bruxelles. Bibliothèque royale Albert Ier. Brussel:
Koninklijke Bibliotheek van België, 1980.
VERLAAK, Pieter. Chroniquers
van de Revolutie: Romantische lithografen en de verbeelding van de
Septemberdagen (1830-1834). K.U. Leuven, faculteit Letteren, 2012-2013.
Discussie