De reformatie en de renaissance

Dit is de voorbereidende studie voor de grote wandschildering met hetzelfde onderwerp die boven de linker zijvleugel van de grote trap van de Aula Academica van de Gentse Universiteit hangt. Van 1858 tot 1881 werden de wanden van het trappenhuis van dit gebouw volledig bekleed met een reeks monumentale schilderingen die de geschiedenis van de vooruitgang van het menselijk denken symboliseren (cf. Sofie Marchand, 2016, pp. 157-187). Het werk dat de schilders Louis de Taeye en Victor Lagye hadden aangevat, werd voortgezet en afgewerkt door Alfred Cluysenaar, die vijf van de zeven composities van de reeks uitvoerde, waaronder in 1874 De reformatie en de renaissance. Dit werk toont een fictief cenakel van 43 eminente figuren, filosofen, geleerden, kunstenaars, schrijvers, staatslieden – allen mannen, en één vrouw – uit de 16de en 17de eeuw. De uiteindelijke compositie in Gent is bijna identiek aan het model van Sint-Gillis, maar ze wordt in drie delen opgedeeld door twee monumentale halfzuilen in de muur. Het grootste verschil tussen de twee versies is de vervanging van het vervallen huis links op de compositie door een indrukwekkend gotisch gebouw, misschien als metafoor voor het verval van het middeleeuwse scholastieke gedachtegoed. In zijn rapport aan de gemeenteraad met het oog op de aankoop van het werk, schreef de schepen van Openbaar Onderwijs en Schone Kunsten in 1922: “De reputatie die deze kunstenaar geniet, verleent een grote waarde aan dit doek, dat de kennis, het respect voor de waarheid en de stilistische kwaliteiten van de auteur duidelijk tot uiting brengt.” (Gemeentearchief) Het schilderij werd in 1922 gekocht van Marie Cluysenaar, de dochter van de schilder.