Effervescence populaire à Bruxelles [Volksopstand in Brussel (31 mei 1576)]

Jules of Julien Edmond Van Keirsbilck was een leerling van François-Joseph Navez (1787-1869) en Albert Roberti (1811-1864) aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten van Brussel. In 1866 werd hij zelf benoemd tot docent aan die instelling. Daarvoor werkte hij vanaf 1851 als kopiist in het atelier van Louis Gallait (1810-1887), die sinds 1844 in Schaarbeek gevestigd was. Naast zijn werk als graveur schilderde Van Keirsbilck vooral portretten en stillevens, en enkele historische onderwerpen in een door Gallait beïnvloede stijl, zoals het huidige schilderij of Mobilisatie (inv. 200).

Het onderwerp speelt zich af tegen de achtergrond van de Nederlandse Opstand, een reeks opstanden tegen de Spaanse overheersing die halverwege de 16e eeuw begon en eindigde met de Vrede van Münster in 1648. Van Keirsbilck koos ervoor om te vertellen over de spanning die er heerste tussen de Brabantse bevolking en de vertegenwoordigers van de omstreden Spaanse machthebbers in de aanloop naar de zomer van 1576. Dat jaar bereikte de afwijzing van de bezetter zijn hoogtepunt in oktober en november met de belegering van Antwerpen en de plundering van Maastricht en andere steden door huurlingen die niet meer betaald werden, een reeks gebeurtenissen die bekend staan als de “Spaanse Furie”.

In Brussel, de zetel van de Spaanse macht in de Nederlanden, heerste ook beroering en ontevredenheid. In maart 1576 stierf Luis de Requesens, die de hertog van Alva was opgevolgd als gouverneur-generaal van de Nederlanden, vroegtijdig en zijn opvolger, de jonge Don Juan van Oostenrijk, werd pas een paar maanden later benoemd door Filips II. Het relatieve machtsvacuüm eind mei 1576 leidde tot wanorde en spanning, die Van Keirsbilck bijna tastbaar weergeeft.