Bruxella Nobilissima Brabantiae civitas (plan van Brussel door Harrewijn)

Heel wat kaarten van Brussel die dateren van het begin van de 18^de eeuw, gaan terug op dit plan gegraveerd door Jacques Harrewijn. Het draagt dezelfde titel als de bekende kaart van de Tailly (zie inv. M.1920.5): Bruxella Nobilissima Brabantiae civitas. In vergelijking met vroegere kaarten valt op dat de bebouwing in de stad niet huis per huis wordt voorgesteld, maar dat die gewoonweg weergegeven wordt in witte zones. Die techniek zou ook in de rest van de 18^de eeuw nog veelvuldig toegepast blijven worden.

Opmerkelijk is dat er geen al te sterke overdrijvingen in dit plan zitten. De stadsomwalling is relatief realistisch, evenals het Fort Monterey. Latere cartografen zorgde al snel voor een grote(re) uitrekking op de noord-zuid-as. Uiterst rechts op de kaart is te zien hoe in een open veld een troepenschouwing plaatsheeft. Bij de dokken in het westen is reeds de voorloper van het hedendaagse Klein Kasteeltje zichtbaar (zie inv. M.X.195). Heel wat details van deze prent zullen terugkeren op kaarten die in de volgende decennia vervaardigd werden.

Het bijschrift van de kaart legt een duidelijke link met het bombardement dat Brussel in 1695 trof. In augustus van dat jaar hadden de Franse troepen de stad onder vuur genomen en in het centrum heel wat verwoestingen aangericht. Toch is op de kaart zelf niet geheel duidelijk wat de impact op de stadsbouw zelf was. Het stratennet en de bouwwerken (waarvan er enkele wel in vogelperspectief afgebeeld zijn) lijken immers geen vernielde stukken te vertonen. Wel zijn enkele van de allegorieën een verwijzing naar het krijgsgebeuren. Maximiliaan-Emmanuel van Beieren wordt rechtsboven heldhaftig weergegeven, een vaandel met ‘SPQB’ (waarbij de ‘B’ naar Brussel verwijst) naast zich. Hij krijgt hier duidelijk de rol van winnaar. Rechtsonder is de allegorie een stuk minder krijgshaftig; het verbeeldt de stadsrijkdom van Brussel. Rechtsonder hanteren putti geografische instrumenten.