Locatie

Broodhuis, Reserves

Datum

Tussen 1516 en 1518

soort van object

Techniek

Vervaardigingplaats

Brussel

Opschriften

(Banderollen en wapenschilden in de opnieuw samengestelde boord)

Afmetingen

hoogte 342 cm — wijdte 530 cm

Inventaris nummer

E.1963.1

Identifier Urban

36755
lees meer

Beschrijving

Het tafereel illustreert de derde episode uit de 14e-eeuwse legende van Onze-Lieve-Vrouw van de Zavel, die aan de basis ligt van de Ommegang. Er wordt verondersteld dat deze tapijtreeks, die bestaat uit vier wandtapijten, gemaakt werd voor de kapel van de familie van Tassis in de Onze-Lieve-Vrouw-ter-Zavelkerk. 

Links, op het voorplan, steelt Béatrice Soetkens het beeld van Maria en verbergt het onder haar mantel. Op de achtergrond neemt Béatrice het beeld mee op een boot. Deze vlucht was slechts mogelijk dankzij twee mirakels: de verlamming van de koster die de diefstal van Beatrijs niet kan beletten en het bootje dat zich losmaakt van de kade en naar Brussel vaart.

Op het centrale tafereel, met op de achtergrond het bootje dat de Zenne naar Brussel opvaart, sturen de magistraten van Antwerpen een gezant naar Brussel om de stad in te lichten over de mirakels die plaats hebben gevonden.

Op de achtergrond van het linkertafereel overhandigt de gezant zijn brief aan de hertogen van Brabant. Het valt op dat de historische personages erg gelijken op de Habsburgse heersers van begin 16e eeuw. Op het voorplan overhandigen de Habsburgers aan Frans van Tassis zijn aanstellingscontract als hoofd van de postdiensten van het rijk. Eigentijdse figuren en gebeurtenissen worden dus verweven in de legende.

Dit eerder lokale dan christelijke of mythologische onderwerp is opmerkelijk. De kartons werden speciaal voor de opdrachtgever, Frans van Tassis, geschilderd door Barend van Orley en werden dan ook maar één keer gebruikt.

Dit wandtapijt, dat tussen 1874 en 1893 in drie stukken werd versneden, werd herenigd toen het Museum van de Stad Brussel in 1963 het midden- en rechtertafereel kon verwerven. Het linkertafereel maakte al sinds 1914 deel uit van de collecties.
De overige wandtapijten uit de reeks, met uitzondering van de twee verdwenen fragmenten van het eerste wandtapijt, bestaan nog altijd: in Brussel (KMKG), Glasgow, Saint-Jean-Cap-Ferrat en Sint-Petersburg.

Het museum bewaart ook vier fragmenten van tapijtboorden die de woelige geschiedenis van deze reeks illustreren. Het oudste fragment lijkt afkomstig van het eerste wandtapijt uit de reeks, terwijl de overige drie fragmenten in de negentiende eeuw mechanisch werden geweven. 

Bronnen

DE MEÛTER, Ingrid, Tapisserie du temps de Charles Quint autour de la série de Notre-Dame du Sablon. Brussel: KMKG, 2015.

Tapisseries bruxelloises de la pré-Renaissance. Brussel: KMKG, 1978.
Guy DELMARCEL, Ingrid DE MEÛTER, The cinquantenaire tapestries. The collection of the Royal Museums of Art and History, Snoeck, Brussels, 2023, p.49
Restauratie rapport van Marie Mones.
Colofon

Discussie