Jeunesse et vieillesse (Jeugd en ouderdom)

Dit zeer geslaagde werk van Émile Vermeersch is niet gedateerd, maar kan waarschijnlijk in de volwassen periode van de schilder worden geplaatst. Deze allegorische compositie draagt de titel Jeugd en ouderdom en toont een oude vrouw in profiel, zittend aan de linkerkant, gekleed in een imposante rouwmantel. De melancholische weduwe lijkt langsheen de jonge naakte vrouw te kijken die met een spiegel in de hand trots voor haar staat. Het witte stuk stof dat tussen de vingers van de oude vrouw verfrommeld is, verwijst naar de kleren van de jonge vrouw die achteloos op een stoel zijn gegooid. In de vreemde setting van een burgerlijk interieur schreeuwt deze compositie haar memento mori uit. De jonge vrouw leunt tegen een imposante ladekast die is versierd met een groot boeket; aan de muur hangt een fotolijst. De melancholische, ontgoochelde moraal van het tafereel is volledig symbolistisch en de verwijzing naar die stroming is onmiskenbaar: het symbolisme manifesteert zich in de sculptuur van het hoofd van Hypnos (de Slaap), de tweelingbroer van Thanatos (de Dood). Dit fragmentarische Griekse bronzen beeld, dat wordt gekenmerkt door een enkele vleugel (4de eeuw v.Chr.) en nu in het British Museum wordt bewaard, was een symbool-teken van Fernand Khnopff (1858-1921). Hij verbeeldde het vanaf 1894 meermaals. Vermeersch kende het ongetwijfeld en zijn citaat van Khnopff is ondubbelzinnig.

Er is weinig bekend over Émile Vermeersch. Hij werd geboren in Brugge en werd er van 1896 tot 1901 opgeleid in de kunsten. Later studeerde hij aan de Academie voor Schone Kunsten in Brussel en in 1910 deed hij mee aan de Prix de Rome, waarbij hij alleen de eremedaille won. In 1912 prees S. Pierron in de Indépendant Belge de kwaliteit van Vermeersch' werk dat meedeed aan de Prijs voor decoratie van de Provincie Brabant, die uiteindelijk gewonnen werd door Langaskens (zie inv.1144). Vermeersch woonde van 1912 tot 1924 in Laken en schilderde vier panelen voor het Lakense gemeentehuis, De vier leeftijden, die daar nog steeds te zien zijn. De kunstenaar overleed op 29 april 1957 in Schaarbeek en dit werk werd, in overeenstemming met zijn wilsbeschikking, geschonken aan het gemeentebestuur (samen met Het oordeel van Paris, inv. 358).

Auteur : Vereniging voor het Kunstpatrimonium, D. Tonglet, 2022