De godin van de Bocq

Dit beeld werd in het begin van de jaren 1890 bij beeldhouwer Jef Lambeaux besteld om te herdenken de waterwinning van de wateren van de Bocq, een bijrivier van de Maas die in de Condroz ontspringt, om Brussel te bevoorraden. Oorspronkelijk zou het beeld worden opgesteld op de top van een stenen fontein die eveneens door Lambeaux zou worden ontworpen. De voorbereidende tekening die de kunstenaar in 1894 maakte, wordt thans in de Koninklijke Bibliotheek van België bewaard (inv. SIV30260). Het was de bedoeling het geheel te installeren op het Zuidplein, het huidige Maurice Van Meenenplein, waar kort nadien het huidige gemeentehuis zou worden gebouwd, tussen 1900 en 1904. Het project liep echter herhaaldelijk vertraging op, aanvankelijk door de schuld van de kunstenaar zelf maar nadien ook wegens de reserves van het schepencollege, dat vreesde dat de fontein het perspectief naar het gemeentehuis zou afsluiten, terwijl ook de Koninklijke Commissie voor Monumenten een ongunstig advies uitbracht, oordelend dat het werk ‘zich heel slecht tegen het gebouw zou aftekenen’. Uiteindelijk werd het beeld pas verscheidene jaren later gegoten, in 1900, maar de fontein werd nooit gebouwd en het werk bleef decennialang opgeslagen in de kelders van een openbaar gebouw op het grondgebied van Sint-Gillis.

Pas in 1976 zag het opnieuw het daglicht en werd het vóór het gemeentehuis opgesteld, maar in een aanzienlijk bescheidener omgeving dan het oorspronkelijke fonteinproject. Nadat een nieuw ontwerp voor de fontein werd afgewezen, werd het beeld uiteindelijk op de begane grond geplaatst, in het midden van een plantsoen.

Samen met de Brabofontein in Antwerpen wordt dit werk door specialisten beschouwd als het summum van de neobarokke tendens bij Jef Lambeaux. De figuur van de godin wordt hier tot haar zuiverste essentie herleid, zonder enig ornament. De invloed van de neobarokke stroming met haar rubensiaanse kenmerken komt fraai tot uiting in het spel tussen de volumes en het fragiele evenwicht van het beeld, dat op één voet balanceert.

Van dit beeldhouwwerk bestaat een tweede versie, in brons, die in 1901 werd gegoten op verzoek van Raoul Warocqué, die het in het park van zijn kasteel te Mariemont wou opstellen. In de versie van Mariemont houdt de godin in de ene hand een vis en in de andere een schelp waaruit het water vloeit. Deze elementen komen niet voor in de eerste versie voor Sint-Gillis.

Auteur : Vereniging voor het Kunstpatrimonium, A. Dimov, 2021