Philips van Marnix van Sint-Aldegonde

Dit beeld werd gemaakt door Paul De Vigne, een Belgische beeldhouwer die onder andere het Wilson Monument, dat te zien is in het Museum van de Stad Brussel, gerealiseerd heeft. Dit standbeeld maakt deel uit van de marmeren beelden van de Kleine Zavel square, die in 1890, ter ere van de 60^ste verjaardag van België werd ingehuldigd. Hendrik Beyaert (1823-1894), architect van de Kleine Zavelsquare en het gebouw van de Nationale Bank van België, stelde de beelden op in een halve cirkel, in nissen in het plantsoen rond het beeld van Egmont en Hoorn. De beeldhouwwerken werden door één Brusselse artiest, Xavier Mellery, uitgetekend en vervolgens vervaardigd door verschillende Belgische kunstenaars. Mellery, illustrator en schilder, bekend van werken zoals Wijsheid in het Charliermuseum, tekende zowel deze marmeren sculpturen als de bronzen exemplaren die op het hekwerk rond de Kleine Zavel square werden geplaatst. Deze werkwijze moest de eenheid van het ensemble verzekeren en anachronismen of herhalingen in de beelden vermijden.

Het marmeren ensemble toont 16^de-eeuwse illustere Belgen. In de geest van de 19^de -eeuwse inrichtende overheid vormden zij een pantheon van de prille natie dat de geschiedenis van vaderlands verzet, in dit geval tegen de Spaanse overheersing, bevestigde. Dit beeld stelt de diplomaat, schrijver en filosoof Philips van Marnix van Sint-Aldegonde (1540-1598) voor. Het Wilhelmus (het huidige volkslied van Nederland) werd aan hem toegedicht, of hij dit effectief geschreven heeft is echter onwaarschijnlijk. Hij was naast raadgever van Willem van Oranje (1533-1584) ook voorvechter van het vrije denken. Hij viel uiteindelijk in ongenade bij Willem en de Staten-Generaal, het hoogste bestuursorgaan in de Nederlanden, na de val van Antwerpen (4 november 1576) door Spaanse troepen onder leiding van Alexander Farnese (1545-1592). Hij pleitte later eveneens om de gehele Nederlandse opstand te beëindigen.

Philips is afgebeeld met een boek in de linkerhand dat hij openhoudt met de rechterhand. Achter zijn linkervoet staat een stapel boeken waarop een helm van een wapenuitrusting staat. Het beeld werd samen met de andere marmeren beelden in 1997 gerestaureerd onder leiding van architecte Barbara Van der Wee en met financiering van de Cornelis Floris stichting.