![Prentkaart Home E.P.M. [Enfants du Peuple de Molenbeek-Saint-Jean], Koksijde-Baden, verzonden naar Sint-Jans-Molenbeek, uitg. Ern. Thill - Nels (Brussel), s.d. [jaren 1950?].<br>](https://collections.heritage.brussels/medias/66/objects/77/PAKA_2020.020.2.jpg)
![Charles De Freyn, Paardenmarkt [op het Hertogin van Brabantplein, Sint-Jans-Molenbeek], olie op doek, s.d. [rond 1929].<br>](https://collections.heritage.brussels/medias/66/objects/77/200_De_Freyn_web_DSF0188.jpg)
![Briefhoofd S. Alexandre (weduwe P. Duquesnoy), Berry's Old Douro Porto, Billardstraat [Brunfautstraat], 1 (Sint-Jans-Molenbeek), 1949.<br>](https://collections.heritage.brussels/medias/66/objects/77/L_2021.010_-.jpg)
De tonnenmakers of kuipers
Henri Beyaert
Jules Courroix
Compagnie des Bronzes
Xavier Mellery (volgens)
Datum
soort van object
Geheel
De timmerlieden
De uitdragers of oude kleerkopers
De smeden
De stoelenmakers (van Spaans leer) en pruikenmakers
De tinslagers en loodgieters
De schrijnwerkers
De vergulders
De lei- of pannendekkers
De messenmakers
De schoenmakers
De lakenverkopers en sokkenbreiers
De ketelmakers of koperslagers en bronsgieters
De fruitverkopers
De hoedenmakers, volders en brandewijnstokers
De riem- en speldenmakers
De borduurders en bontwerkers
De brouwers
De bakkers
De slagers
De blekers
De schippers
De barbiers en chirurgijns
De haakbusdragers of geweermakers
De wapensmeden, helmmakers en zwaardvegers
De schoenlappers
De stoeldraaiers, mandenmakers, stukadoors en rietdekkers
De tonnenmakers of kuipers
De lakenscheerders en- koopmannen
De lakenwevers en -handelaars
De vlasbewerkers en lijnwaadhandelaars
De wolververs
De tapijtwevers
De huidevetters of leerlooiers
De kleermakers
De sloten-en uurwerkmakers
De zadel- en wagenmakers
De ambacht van de vier gekroonden
De schilders, goudslagers en glazeniers
De galonmakers of passementwerkers
De edelsmeden
De molenaars
De garen-en bandverkopers
De wijnhandelaars
De handelaars in gepekelde vis
De visverkopers
De groentetelers en boomzagers
De vettewariërs of handelaars in zuivel en gevogelte
De handschoenmakers
Techniek
Stijl
Opschriften
"Cie des Bronzes Bruxelles" (Compagnie des bronzes de Bruxelles, merkteken van gieterij)
Inventaris nummer
Identifier Urban
Beschrijving
Dit beeld werd gemaakt door Jules Courroix en gegoten door het Brusselse Compagnie des Bronzes. Courroix (in de literatuur soms aangeduid als Courroit) was een Belgische beeldhouwer die onder andere bekend is van een buste van Jean Joseph Thonissen (1816-1891) die te zien is in Het Stadsmus in Hasselt. (PIRON, P., op.cit., Tome 1, p. 262.) De ambachtsman draagt in zijn linkerhand een châsse, een soort beitel die wordt gebruikt om de hoepels van tonnen aan te trekken of los te maken, en een houten hoepel, meestal gemaakt van kastanje- of essenhout, samengebonden met wilgentenen. In zijn rechterhand houdt hij een tonneliersbijl, een gereedschap dat aan de ene kant een hamer heeft om de hoepels met behulp van de châsse op hun plaats te slaan, en aan de andere kant een snijkant of een schoeibijl om het hout te bewerken.
Dit bronzen beeld maakt deel uit van de 48
beelden die te vinden zijn op iedere gotische zuil in de omheining van de
Kleine Zavel en die elk een Brusselse 16de -eeuwse gilde afbeelden. 27
verschillende beeldhouwers werden in 1880 gevraagd voor de vervaardiging van de
beelden. Hun ontwerp werd echter verzorgd door één enkele kunstenaar: Xavier Mellery. Mellery, een Brusselse schilder,
tekenaar en illustrator, werd gezien als een voorloper van het Symbolisme. Hij
is vooral bekend van zijn schilderwerken ‘De wilde rozelaar’ en ‘De rondedans’
(https://collections.heritage.brussels/nl/objects/40773
en https://collections.heritage.brussels/nl/objects/40772),
beiden deel van de collectie Gillion Crowet. Het ontwerp van de beelden werd
bewust aan één artiest voorgelegd om de eenheid van het ensemble te verzekeren
en om anachronismen of herhalingen te vermijden. De Kleine Zavel werd in 1890
ingehuldigd ter ere van de 60ste verjaardag van de Belgische onafhankelijkheid.
In 1965 werd het kunstwerk gestolen door vandalen. Het werd vervolgens onthoofd teruggevonden in het struikgewas in Ukkel. Het beeld kreeg in 1966 een nieuw gezicht, gemaakt door de Belgische beeldhouwer Gustave Fischweiler (1911-1990). Fischweiler is onder andere bekend van zijn werk als médailleur en zijn monument aan de oorlogsslachtoffers op het rondpunt van de Vorstlaan te Oudergem (https://collections.heritage.brussels/nl/objects/43925). Naar aanleiding van o.a. corrosie van zowel de omheining als de bronzen beelden, werden er tussen 2014 en 2017 restauratiewerken uitgevoerd aan beide elementen door Beliris.
Bronnen
Vereniging voor het Kunstpatrimonium vzw, “De Zavel,
De wijk en de kerk”, coll. Brussel, stad van kunst en geschiedenis, nr
9, Brussels Hoofdstedelijk Gewest, 1994,, p. 39-43.
WASSEIGE, M., “De Kleine Zavel: een geschiedenis van de natie”, in Kunst en Openbaar Erfgoed, Brussels-Hoofdstedelijk Gewest, 1999, p.103-108.
DEROM, P. (dir.), De beelden van Brussel, Galerie Patrick Derom, Pandora, 2000, p. 82-87
DEROM, P., De beelden van Brussel. Inventaris, Patrick Derom Gallery, Brussel, 2002, p. 47-55.
PIRON, P. Dictionnaire des artistes plasticiens de Belgique des XIXe et XXe Siècles, Editions art in Belgium, 2003, Tome 2, p.159.
BELIRIS, Restauration du Square du Petit Sablon- Restauratie van de Kleine Zavelsquare, 2014, https://www.beliris.be/nl/projecten/restauratie-kleine-zavel-square.html .
Discussie