Gedenkplaat ter ere van Paul Panda Farnana

In 2011 heeft de gemeente Elsene een gedenkplaat aangebracht op de gevel van het voormalige Koninklijk atheneum van Elsene als eerbetoon aan Paul Panda Farnana (Nzemba, Belgisch Congo, 1888 - 1930). P.P. Farnana werd als jongen naar België gebracht door Jules Derscheid, directeur van de Compagnie des Magasins Généraux in Boma (Congo). Onder de hoede van Louise Derscheid, een kunstenares, voltooide hij met succes zijn middelbare studies aan het Atheneum van Elsene en was hij de eerste Congolees die hoger onderwijs volgde in België. P.P. Farnana voltooide zijn opleiding in tuinbouw en landbouwkunde aan de École nationale supérieure d'agriculture coloniale in de buurt van Parijs. Vanaf 1909 was hij verbonden aan de botanische tuin van Eala in Coquilhatville, Congo (nu Mbandaka).

Paul Panda Farnana was in 1914 in België en was een van de 32 Congolezen die zich tijdens de Eerste Wereldoorlog als soldaat op Europese bodem in België aanmeldden; om het blanke prestige te behouden, stonden de Belgische autoriteiten afwijzend tegenover het aanwerven van Afrikaanse soldaten op Europese bodem. P.P. Farnana werd door de Duitsers gevangen genomen toen hij deelnam aan de verdediging van Namen en verbleef gedurende de hele oorlog in gevangenschap in Duitsland. In 1919 richtte hij de Union Congolaise (Vereniging voor Wederzijdse Hulp en Morele Ontwikkeling van het Congolese Ras) op om de rechten van de Congolese veteranen te verdedigen. De vereniging pleitte herhaaldelijk voor de oprichting van een monument ter nagedachtenis van de Congolezen die tijdens de oorlog in Afrika en op het Franse vasteland onder Belgische vlag waren gesneuveld. In 1970 werd uiteindelijk een monument voor de Congolese strijders van de Openbare Weermacht opgericht in Schaarbeek, op de François Rigasquare (zie aankondiging Huart Hamoirlaan).

P.P. Farnana's deelname aan het eerste Pan-Afrikaanse Congres (Parijs, 1919) versterkte zijn politieke bewustzijn en markeerde het begin van zijn strijd tegen de koloniale overheersing. Op het Nationaal Koloniaal Congres in 1920 werd hij de woordvoerder van het Congolese volk en eiste hij verbeteringen (op het vlak van lonen, onderwijs en politieke participatie) van de Belgische autoriteiten. In 1921 was hij medeorganisator van het tweede Pan-Afrikaanse Congres (Brussel-Londen). Samen met de leden van de Congolese Unie droeg hij deze eisen uit tot zijn terugkeer naar Congo in 1929.