Locatie
rondpunt aan de Huart-Hamoirlaan, Schaarbeek
Datum
1970
soort van object
Geheel
Koloniale sporen
De Boogschutter
2 Bas-reliëfs Belgolaise
Herdenkingsmonument ter ere van het Afrikakorps 1885-1960
Monument voor de koloniale pioniers van de gemeente Elsene
Kolonel Louis Chaltin
Edmond Thieffry
Gedenkplaat voor ""Aux Etterbeekois (...) morts au Congo" [aan de Etterbeekse pioniers (...) gestorven in Congo"]
Paar Afrikaanse dragers - galerie de l'Écuyer
Monument-fontein ter ere van kapitein Louis Crespel
Het Congomonument of Herdenkingsmonument van de belgen gesneuveld voor de koloniale werken
Tamtam speler
De Zeemeermin van Baudouinville
Koning Leopold II (Andere)
weggelopen slaven door honden achterhaald (SB)
Monument voor Georges Brugmann (SB)
Luitenant-Generaal baron Tombeur de Tabora
Leopold II (FED)
Monument Henri Jaspar
Monument voor Generaal Thys
Monument Majoor Ernest Cambier
Buste van Leopold II
Hulde aan de Dynastie - Herdenkingsplaat
Henry Carton de Wiart
Generaal Emile Storms (verwijderd)
Generaal Brialmont (SB)
Buste van Leopold II (verwijderd)
Materialen
- minerale materialen > steen > blauwe hardsteen (architectuur)
- metaal > brons (handen)
Techniek
Opschriften
"TROUPES DES CAMPAGNES D'AFRIQUE
TROEPEN DER AFRIKAANSE VELDTOCHTEN
1885 1960"
"REDJAF 1890 1898"
"TABORA 1914 1918"
"SAÎO 1940 1945"
"REDJAF 1890 1898"
"TABORA 1914 1918"
"SAÎO 1940 1945"
Afmetingen
hoogte 300 cm — wijdte 670 cm
Inventaris nummer
923
Identifier Urban
39412
Beschrijving
Dit monument ligt in de Huart Hamoirlaan te Schaarbeek, gekeerd naar het Rigasquare. Het is een eerbetoon aan de koloniale Force publique, die vanuit Belgisch-Congo in Afrika en daarbuiten heeft gevochten (1885-1960). De oprichting in 1970 was een initiatief van Urfracol, een federatie van koloniale verenigingen.
Zijn realisatie werd toevertrouwd aan de Antwerpse beeldhouwer Willy Kreitz, die ook de bas-reliëfs maakte rond het standbeeld van koningin Elisabeth op het Albertineplein (verwijderd tijdens de herontwikkeling van het plein in de loop van de jaren 2000). Kreitz was een traditionele, figuratieve beeldhouwer. Hij maakte sculpturen en standbeelden voor de openbare ruimte en portretbustes.
In een arduinen boog kapte Kreitz het silhouet uit van een Belgische koloniale officier (met tropenhelm) en van een Congolese soldaat (met de typische fez van de Force Publique). Een bronzen handklap symboliseert de veronderstelde wapenbroederschap.
Onder de reliëfs de voornaamste campagnes:
REDJAF 1890-1898: na de stichting van de Kongo-Vrijstaat ondernam Leopold II allerlei acties aan de noordgrens richting Soedan, met als grootste succes de overwinning bij Redjaf (1897).
TABORA 1914-1918: tijdens de Eerste Wereldoorlog verdreef de Congolese Weermacht de Duitsers uit Rwanda en Urundi, om zes maanden later Tabora en vervolgens Mahenge te nemen.
SAÏO 1940-1945: tijdens de Tweede Wereldoorlog streed de Force Publique aan de zijde van de Britten tegen de Italianen en nam ze met 3.000 soldaten Saïo in Ethiopië.
Op de achterzijde is een fragment gebeiteld van de speech die koning Boudewijin gaf bij de Congolese onafhankelijkheid.
Rond de boog zijn negen hardstenen blokken opgesteld die aan andere of verwante interventies herinneren: Kasongo (veldtocht in Maniema, 1893), Lindi (neerslaan van de Batetela, 1897), Usoke (veroverd op de Duitsers, 1916), Mahenge (1917), Abyssinië (1941), Nigeria (1942-43), Midden-Oosten (Egypte en Palestina, 1943-44), Birma (1944-46) en Italië (Suid-Afrikaanse Lugmag, 1944-45). Dat laatste laat zich verklaren doordat oud-strijders van de Zuid-Afrikaanse luchtmacht zich hadden aangesloten bij Urfracol.
Jaarlijks wordt op 11 november een herdenkingsplechtigheid met bloemenhulde gehouden aan het monument.
Een gelijkaardig gedenkteken is in 2005 onthuld in Kinshasa,
Bronnen
DEROM, P., De beelden van Brussel. Inventaris, Patrick Derom Gallery, Brussels, 2002, p. 117.
Discussie