Generaal Emile Storms (verwijderd)

Samen met het ruiterstandbeeld van Leopold II op Troonplein is het ongetwijfeld een van de meest omstreden monumenten in het kader van de antikoloniale demonstraties van de afgelopen jaren, vanwege het extreme geweld van het optreden van deze figuur in Congo.

In 1876 richtte Leopold II de Association Internationale Africaine (AIA) op, ogenschijnlijk om Afrika te ‘beschaven’ en een einde te maken aan de slavenhandel, in werkelijkheid om gebieden in Afrika te veroveren en te exploiteren. In 1882 vertrok Storms namens de vereniging als commandant van de Vierde Afrikaanse Oostkustexpeditie naar Congo. Tijdens zijn pogingen om controle te verwerven over het gebied ten westen van het Tanganyikameer, kwam Storms in aanvaring met Lusinga lwa Ng'-ombe (ca. 1840- 1884), een Tabwa-chef uit de Marungu-regio in het oosten van de huidige Democratische Republiek Congo. Storms zette een strafexpeditie tegen hem op. Tijdens een bloedbad werd Lusinga op 4 december 1884 onthoofd. Bij zijn definitieve terugkeer naar België in 1885 nam Storms de hoofden van Lusinga en twee andere Congolezen mee alsook een tal van objects en artefacts. Na zijn dood, word zijn “collectie” aan het Museum voor Belgisch Congo geschenkt. In 1964 maakte het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika, zoals het museum ondertussen heette, de schedels over aan het Koninklijk Instituut voor Natuurwetenschappen in Brussel (waar ze nog altijd bewaard worden), terwijl het de objecten behield.

In 1921 word een comité gevormd met de bedoeling een “bescheiden” monument ter ere van Storms op de Nijverheidssquare (nu De Meeûssquare) op te richten (Le Soir, 24.05.1921). De  bronzen buste van Storms is op dezelfde jaar ingewijd in Elsene (Het Laatste Nieuws, 04.07.1921). Ze toont de geüniformeerde militair. De pedestal toont een opschrift “Au Lt. Général Storms 1846-1918” en onder een lauwerkrans, “Fonda la Station de M’Pala, Mai 1883, Étendit la civilisation sur la région du Tanganika” – wat de mythe van de beschavingsmissie aanhaalt. Tijdens de Duitse bezetting werd de buste gestolen. Na Wereldoorlog II werd hij vervangen door de huidige stenen buste op de De Meeûssquare die werd gemaakt door Marnix D’Haveloose. Dit is in feit de buste die oorspronkelijk het graf van de generaal op het kerkhof van Laken sierde en die zijn weduwe in 1945 aan de gemeente Elsene heeft nagelaten (samen met een bedrag van 5.000 frank voor het onderhoud van het monument).

Omdat de buste vaak wordt betwist, heeft de gemeente Elsene besloten de buste en de sokkel ervan op 30 juni 2022 definitief te verwijderen.